Beykozlu
New member
İklim değişikliği bundan birkaç yıl öncesine kadar varlığı tartışılan ve hatta çeşitli bölümlerce olmadığı argüman edilen bir kavram niteliğindeydi. Ortadan geçen müddet zarfında çok tabiat olaylarının, büyük ölçekli orman yangınlarının çoğunluklarının arttığına, verdikleri gerek ekonomik gerekse de toplumsal hasarların korkutucu boyutlara ulaştıklarına tanıklık ettik. İklim kaynaklı afetler oldukları bilim insanları tarafınca giderek daha da kabul bakılırsan ve artık iklim değişikliğini inkâr edilemez bir boyuta getiren bu gelişmeleri daima birlikte gözlemliyoruz.
ötürüsıyla üzerine düşünmemiz gereken soru artık iklimin değişip değişmediği değil, meydana gelen iklim değişikliğinin gezegenimizi ve insanoğlunu nasıl etkileyeceği ve bundan ne üzere sonuçlar çıkarılabileceği haline gelmiş durumdadır. Bunu yaparken mevzuyu sırf meteorolojik yahut doğal afetler olarak sonlandırmak epeyce yüzeysel bir bakış açısına niye olacaktır. Hakikaten iklimin değişmesi, ortalama “normal” hava şartlarında bir değişiklik manasına gelmekte olup bu değişimin sebep olabilecekleri yahut sağlayabileceği fırsatlar üzerine düşünmek kıymet arz etmektedir.
GLOBAL RİSKLER ORTASINDA İKLİM BAŞ SIRADA
Ocak ayında Dünya Ekonomik Forumu’nun yayımladığı 2022 Global Risk Raporu bize iklim değişikliğinin nasıl algılandığı konusunda fazlaca değerli ipuçları vermektedir. Bu rapor risk uzmanları, iş dünyası, hükümetler ve sivil toplum kuruluşlarından iştirakçilerin global risk algılarını kamuoyunun dikkatine getirmektedir. Raporun bu yıl için gerçekleştirdiği araştırmasında yer verilen iştirakçilerin varoluşsal tehdit olarak gördükleri risklerin birinci beşinin iklim değişikliğiyle ilgili olması dikkat cazip olmuştur. Rapora göre önümüzdeki beş yıl için araştırmaya katılan şahısların tasaları toplumsal ve çevresel risklere odaklanırken on yıllık perspektifte gezegenimizin geleceğine tehdit oluşturan etraf sorunları öteki tüm riskleri geride bırakmaktadır. Bilhassa iklim aksiyonunda başarısız olunması, çok hava olayları ve biyolojik çeşitlilik kaybı bahisleri en önemli görülen riskler olarak öne çıkmıştır.
Bu risklerin yanı sıra iklim değişikliğinin öngörülen tesirleri giderek daha görünür hale gelirken karşı karşıya kalabileceğimiz su kıtlığı, biyolojik çeşitliliğin kaybolması kararında ortaya çıkabilecek yeni hastalıklar, iklim krizinin niye olabileceği toplumsal reaksiyonlar sonucunda ulusal güvenlik riskleri üzere daha sayamadığımız bir epey öge için de şayet çabucak harekete geçilmezse uygun taban hazırlanmış olacaktır.
Üstelik bu risklerin hafifçee alınması tüm gezegenimizi güçlü yahut fakir ayırt etmeksizin tesiri altında bırakacaktır. Tedbirlerin alınmaması durumunda karşılaşacağımız senaryoya nazaran global sıcaklıklar yüzyılın sonuna kadar dört dereceye kadar yükselecek ve bu durum da kuraklık, sel ve şiddetli fırtınaları tetikleyecek, ekonomik kaoslara yol açacak ve epeyce uluslu dev şirketler de dahil olmak üzere küçük büyük tüm ekonomik aktörleri bir biçimde olumsuz etkileyecektir. Bu çerçevede giderek artan sayıda araştırma iklim değişikliğinin dünya çapında şirketlerin kârlılıkları için felaket olabileceğini göstermektedir. Bir öbür deyişle iklimle ilgili riskler kelam konusu olduğunda dünyadaki hiç bir kurum, kuruluş yahut işletme kendini inançta görmemelidir.
Ayrıyeten daha makro bir perspektifte karbon ağır dallara dayalı büyüme modelleri benimseyen ve bu yolda ilerlemeye devam eden ülkeler daha yüksek karbon maliyetleriyle, iklim değişikliğinin olumsuz tesirlerine karşı dayanıksız yapılarıyla, teknolojik yeniliklere ayak uyduramama ve ticaret mutabakatlarında rekabet avantajlarını kaybetme riskiyle karşı karşıya kalacaktır.
RİSKLERİ FIRSATA ÇEVİRMEK ELİMİZDE
Çizdiğimiz imaj her ne kadar çok karamsar olsa da çaresiz ve umutsuz değiliz. Bugünden atılacak argümanlı ve kararlı adımlarla gezegenimizi yaşanır biçimde tutabilir ve tüm bu riskleri bertaraf ederek iklim değişikliğinin olumsuz tesirlerini en aza indirgeyebiliriz. Dahası iklim değişikliğini bir dönüşüm fırsatı olarak kullanıp hem riskleri ortadan kaldırabilir birebir vakitte daha adil ve sürdürülebilir büyüme modellerini gelişmiş yahut gelişmekte olan tüm ülkeler için sağlayabiliriz.
Yapılan araştırmalara göre önümüzdeki yirmi yılda ekonomileri radikal bir biçimde karbondan arındırmak fazlaca büyük ölçekli bir yatırım gerektirecektir. Bu süreçte iklim değişikliğiyle çabada kararlı tutumlar sergileyen ülkelerde yenilenebilir güç kaynaklarına geçiş, yeni elektrik ağları kurulması, güç verimliliğinin artırılması, düşük karbonlu ulaşım seçeneklerinin çoğaltılması üzere projelere olan talep artacak ve bu biçimdece yatırımcılar için fırsatlar oluşacaktır. Ek olarak hiç elbet bu yeni alanlarda çalıştırılmak üzere önemli bir istihdam gereksinimi ortaya çıkacaktır. IMF tarafınca yapılan hesaplamalar bu on yılda global gayrisafi yurtiçi hasılanın yaklaşık yüzde 2 artabileceğini ve milyonlarca yeni iş oluşturulabileceğine işaret etmektedir.
Mevzuyu sadece ekonomik fırsatları açısından almamak da gerekmektedir. Örnek olarak iklim kriziyle çaba bağlamında tabiata dayalı tahlillere başvurulabilmektedir. Bunlar içinde ormanlık alanların artırılması, daha fazla karbon yakalama için tarım ve ormancılığa yönelik ortak siyasetlerin benimsenmesi üzere tedbirler sayılabilmektedir. Bu sistemler günümüz koşullarında ekonomik olarak giderek daha uygulanabilir hale gelmekte olup iklim değişikliğine karşı epey tesirli bir araç olmasının yanı sıra biyolojik çeşitliliği korumak ve hatta artırmak üzere öteki yararlar da sağlayabilmektedir. Öbür taraftan Nature mecmuasında yayımlanan bir makaleye göre önümüzdeki on yıl içerisinde karbon yakalama piyasasının gereğince gelişmemesi durumunda daha sonraki senelerda yıllık 217 milyar dolar civarında ekstra maliyetle karşılaşabileceğimiz kararı paylaşılmaktadır.
HANGİ SİYASETLERE BAŞVURMALIYIZ?
İklim kriziyle gayret çerçevesinde gerçekleştirilecek yeni yatırımların ortalama olarak yaklaşık yüzde 30’unun kamu kaynaklarından gelmesi beklenmektedir. Kalan yüzde 70’in özel dal kaynaklarından gelmesi gerektiğini hesaba kattığımızda ülkelerin özel kesimlerini iklim değişikliğiyle çabaya dahil edecek hareket planları yapmalarının ne kadar hayati değere sahip olduğu gerçeğiyle yüzleşmekteyiz. Bu niçinle önümüzdeki süreçte ülkelerin, yeşil kalkınmaya, karbon fiyatlandırmaya ve yeşil finansmana yönelik adımlar atması gerecektir.
Bu noktada finansman konusuna ayrıyeten değinmekte yarar bulunmaktadır. İklim kriziyle çabada her ülkenin tıpkı şartlara sahip olmadığı bir gerçektir. ötürüsıyla bugüne kadar tarihi sorumlulukları fazlaca önemli düzeylerde olan gelişmiş ülkelerden gelişmekte olan ülkelere gerek finansal gerekse de kapasite artırımına yahut teknoloji transferine yönelik takviyelerin her biri son derece ehemmiyet arz etmektedir. Çünkü iklim finansmanı düzenekleri faal bir biçimde kullanılırsa ülkelerin Paris Muahedesi çerçevesinde verdikleri taahhütleri ile kısa vadeli ekonomik büyümeleri içinde bir seçim yapmalarına gerek kalmayacak, ötürüsıyla tüm ülkeler iklimle ilgili adım atarlarken ekonomik dertlerden bağımsız bir biçimde gezegenimizin geleceği için çalışabilecektir. Ayrıyeten hükümetler karbon fiyatlandırması araçlarını kullanmaları yardımıyla düşük karbonlu teknolojilerin kullanmasını teşvik edebilecek, yeşil taksonomi üzere özel bölüm ile finans kesimine yönelik siyasetler benimseyerek yatırımları sürdürülebilir projelere yönlendirebileceklerdir.
Başka taraftan tüm bu siyasetleri uygularken sabırsız etraf siyasetlerinin benimsenmemesi fazlaca kritiktir. Çünkü telâşlı siyasetler sadece ekonomik değil beraberinde tabiat için istenmeyen sonuçlara da yol açacaktır. Sağlam temellere oturtulmamış ve bir hayli farklı dinamik göz önünde bulundurulmadan atılacak adımlar başta güç güvenliği ve toplumsal refah olmak üzere bir hayli öge üzerinde olumsuz tesirler meydana getirecek, zorda kalınması durumunda geri adımlar atılacak ve iklim kriziyle uğraşta güvenilirlik kaybı yaşanacaktır. Toplumsal sonuçları hesaba katmayan bir geçiş, ülke içi yahut ülkeler içindeki gelir ve refah eşitsizliklerine niye olacak ve jeopolitik riskleri artıracaktır. Öte yandan istihdam siyasetine yönelik planlı adımlar atılmaması halinde, halihazırda milyonlarca emekçiye gelir kapısı olan karbon ağır dallardan uzaklaşılmasıyla ekonomik riskler ortaya çıkacak, işsizlik artabilecek, toplumsal ezalar yaşanabilecektir.
ÜLKEMİZ ÖRNEK SİYASETLERİYLE GAYEYE İLERLİYOR
İklim değişikliğiyle gayretin hayli acil ve son derece kararlı adımlar atılmasını gerekli kıldığı gerçeğini göz önünde bulundurmamız gerekmektedir. Artık iklim değişikliği bir risk olmaktan çıkmış, üzerine düşünülmesi, önemli ve süratli adımlar atılması gereken bir gerçek olarak karşımızda durmaktadır.
Tüm bunların şuurunda olan ülkemiz Sayın Cumhurbaşkanımızın liderliğinde etraf ve iklim siyasetlerinde bir fazlaca ülkeye ders niteliğinde olan bir hal sergilemektedir. Bu kapsamda 2053 yılı prestijiyle net sıfır emisyona ulaşmayı önbakılırsan stratejimize eşlik edecek biçimde tüm kamu kurumları ve özel kesimin iş birliğinde Yeşil Kalkınma Devrimi’ni gerçekleştirmek konusunda son derece kararlıyız. Yeşil Mutabakat Hareket Planımızın yanı sıra önümüzdeki süreçte hayata geçirmeyi planladığımız emisyon ticaret sistemi, hazırlamakta olduğumuz İklim Kanunu üzere ülkemizin yeşil dönüşümünü sağlıklı bir biçimde tesis edebilecek bir epeyce siyaset aracıyla iklim krizi ve ona bağlı tüm riskleri bertaraf edecek, krizi fırsata çevirecek ve uyguladığı siyasetleriyle Türkiye yeşil kalkınmada önder ve örnek ülkelerden biri olacaktır.
ötürüsıyla üzerine düşünmemiz gereken soru artık iklimin değişip değişmediği değil, meydana gelen iklim değişikliğinin gezegenimizi ve insanoğlunu nasıl etkileyeceği ve bundan ne üzere sonuçlar çıkarılabileceği haline gelmiş durumdadır. Bunu yaparken mevzuyu sırf meteorolojik yahut doğal afetler olarak sonlandırmak epeyce yüzeysel bir bakış açısına niye olacaktır. Hakikaten iklimin değişmesi, ortalama “normal” hava şartlarında bir değişiklik manasına gelmekte olup bu değişimin sebep olabilecekleri yahut sağlayabileceği fırsatlar üzerine düşünmek kıymet arz etmektedir.
GLOBAL RİSKLER ORTASINDA İKLİM BAŞ SIRADA
Ocak ayında Dünya Ekonomik Forumu’nun yayımladığı 2022 Global Risk Raporu bize iklim değişikliğinin nasıl algılandığı konusunda fazlaca değerli ipuçları vermektedir. Bu rapor risk uzmanları, iş dünyası, hükümetler ve sivil toplum kuruluşlarından iştirakçilerin global risk algılarını kamuoyunun dikkatine getirmektedir. Raporun bu yıl için gerçekleştirdiği araştırmasında yer verilen iştirakçilerin varoluşsal tehdit olarak gördükleri risklerin birinci beşinin iklim değişikliğiyle ilgili olması dikkat cazip olmuştur. Rapora göre önümüzdeki beş yıl için araştırmaya katılan şahısların tasaları toplumsal ve çevresel risklere odaklanırken on yıllık perspektifte gezegenimizin geleceğine tehdit oluşturan etraf sorunları öteki tüm riskleri geride bırakmaktadır. Bilhassa iklim aksiyonunda başarısız olunması, çok hava olayları ve biyolojik çeşitlilik kaybı bahisleri en önemli görülen riskler olarak öne çıkmıştır.
Bu risklerin yanı sıra iklim değişikliğinin öngörülen tesirleri giderek daha görünür hale gelirken karşı karşıya kalabileceğimiz su kıtlığı, biyolojik çeşitliliğin kaybolması kararında ortaya çıkabilecek yeni hastalıklar, iklim krizinin niye olabileceği toplumsal reaksiyonlar sonucunda ulusal güvenlik riskleri üzere daha sayamadığımız bir epey öge için de şayet çabucak harekete geçilmezse uygun taban hazırlanmış olacaktır.
Üstelik bu risklerin hafifçee alınması tüm gezegenimizi güçlü yahut fakir ayırt etmeksizin tesiri altında bırakacaktır. Tedbirlerin alınmaması durumunda karşılaşacağımız senaryoya nazaran global sıcaklıklar yüzyılın sonuna kadar dört dereceye kadar yükselecek ve bu durum da kuraklık, sel ve şiddetli fırtınaları tetikleyecek, ekonomik kaoslara yol açacak ve epeyce uluslu dev şirketler de dahil olmak üzere küçük büyük tüm ekonomik aktörleri bir biçimde olumsuz etkileyecektir. Bu çerçevede giderek artan sayıda araştırma iklim değişikliğinin dünya çapında şirketlerin kârlılıkları için felaket olabileceğini göstermektedir. Bir öbür deyişle iklimle ilgili riskler kelam konusu olduğunda dünyadaki hiç bir kurum, kuruluş yahut işletme kendini inançta görmemelidir.
Ayrıyeten daha makro bir perspektifte karbon ağır dallara dayalı büyüme modelleri benimseyen ve bu yolda ilerlemeye devam eden ülkeler daha yüksek karbon maliyetleriyle, iklim değişikliğinin olumsuz tesirlerine karşı dayanıksız yapılarıyla, teknolojik yeniliklere ayak uyduramama ve ticaret mutabakatlarında rekabet avantajlarını kaybetme riskiyle karşı karşıya kalacaktır.
RİSKLERİ FIRSATA ÇEVİRMEK ELİMİZDE
Çizdiğimiz imaj her ne kadar çok karamsar olsa da çaresiz ve umutsuz değiliz. Bugünden atılacak argümanlı ve kararlı adımlarla gezegenimizi yaşanır biçimde tutabilir ve tüm bu riskleri bertaraf ederek iklim değişikliğinin olumsuz tesirlerini en aza indirgeyebiliriz. Dahası iklim değişikliğini bir dönüşüm fırsatı olarak kullanıp hem riskleri ortadan kaldırabilir birebir vakitte daha adil ve sürdürülebilir büyüme modellerini gelişmiş yahut gelişmekte olan tüm ülkeler için sağlayabiliriz.
Yapılan araştırmalara göre önümüzdeki yirmi yılda ekonomileri radikal bir biçimde karbondan arındırmak fazlaca büyük ölçekli bir yatırım gerektirecektir. Bu süreçte iklim değişikliğiyle çabada kararlı tutumlar sergileyen ülkelerde yenilenebilir güç kaynaklarına geçiş, yeni elektrik ağları kurulması, güç verimliliğinin artırılması, düşük karbonlu ulaşım seçeneklerinin çoğaltılması üzere projelere olan talep artacak ve bu biçimdece yatırımcılar için fırsatlar oluşacaktır. Ek olarak hiç elbet bu yeni alanlarda çalıştırılmak üzere önemli bir istihdam gereksinimi ortaya çıkacaktır. IMF tarafınca yapılan hesaplamalar bu on yılda global gayrisafi yurtiçi hasılanın yaklaşık yüzde 2 artabileceğini ve milyonlarca yeni iş oluşturulabileceğine işaret etmektedir.
Mevzuyu sadece ekonomik fırsatları açısından almamak da gerekmektedir. Örnek olarak iklim kriziyle çaba bağlamında tabiata dayalı tahlillere başvurulabilmektedir. Bunlar içinde ormanlık alanların artırılması, daha fazla karbon yakalama için tarım ve ormancılığa yönelik ortak siyasetlerin benimsenmesi üzere tedbirler sayılabilmektedir. Bu sistemler günümüz koşullarında ekonomik olarak giderek daha uygulanabilir hale gelmekte olup iklim değişikliğine karşı epey tesirli bir araç olmasının yanı sıra biyolojik çeşitliliği korumak ve hatta artırmak üzere öteki yararlar da sağlayabilmektedir. Öbür taraftan Nature mecmuasında yayımlanan bir makaleye göre önümüzdeki on yıl içerisinde karbon yakalama piyasasının gereğince gelişmemesi durumunda daha sonraki senelerda yıllık 217 milyar dolar civarında ekstra maliyetle karşılaşabileceğimiz kararı paylaşılmaktadır.
HANGİ SİYASETLERE BAŞVURMALIYIZ?
İklim kriziyle gayret çerçevesinde gerçekleştirilecek yeni yatırımların ortalama olarak yaklaşık yüzde 30’unun kamu kaynaklarından gelmesi beklenmektedir. Kalan yüzde 70’in özel dal kaynaklarından gelmesi gerektiğini hesaba kattığımızda ülkelerin özel kesimlerini iklim değişikliğiyle çabaya dahil edecek hareket planları yapmalarının ne kadar hayati değere sahip olduğu gerçeğiyle yüzleşmekteyiz. Bu niçinle önümüzdeki süreçte ülkelerin, yeşil kalkınmaya, karbon fiyatlandırmaya ve yeşil finansmana yönelik adımlar atması gerecektir.
Bu noktada finansman konusuna ayrıyeten değinmekte yarar bulunmaktadır. İklim kriziyle çabada her ülkenin tıpkı şartlara sahip olmadığı bir gerçektir. ötürüsıyla bugüne kadar tarihi sorumlulukları fazlaca önemli düzeylerde olan gelişmiş ülkelerden gelişmekte olan ülkelere gerek finansal gerekse de kapasite artırımına yahut teknoloji transferine yönelik takviyelerin her biri son derece ehemmiyet arz etmektedir. Çünkü iklim finansmanı düzenekleri faal bir biçimde kullanılırsa ülkelerin Paris Muahedesi çerçevesinde verdikleri taahhütleri ile kısa vadeli ekonomik büyümeleri içinde bir seçim yapmalarına gerek kalmayacak, ötürüsıyla tüm ülkeler iklimle ilgili adım atarlarken ekonomik dertlerden bağımsız bir biçimde gezegenimizin geleceği için çalışabilecektir. Ayrıyeten hükümetler karbon fiyatlandırması araçlarını kullanmaları yardımıyla düşük karbonlu teknolojilerin kullanmasını teşvik edebilecek, yeşil taksonomi üzere özel bölüm ile finans kesimine yönelik siyasetler benimseyerek yatırımları sürdürülebilir projelere yönlendirebileceklerdir.
Başka taraftan tüm bu siyasetleri uygularken sabırsız etraf siyasetlerinin benimsenmemesi fazlaca kritiktir. Çünkü telâşlı siyasetler sadece ekonomik değil beraberinde tabiat için istenmeyen sonuçlara da yol açacaktır. Sağlam temellere oturtulmamış ve bir hayli farklı dinamik göz önünde bulundurulmadan atılacak adımlar başta güç güvenliği ve toplumsal refah olmak üzere bir hayli öge üzerinde olumsuz tesirler meydana getirecek, zorda kalınması durumunda geri adımlar atılacak ve iklim kriziyle uğraşta güvenilirlik kaybı yaşanacaktır. Toplumsal sonuçları hesaba katmayan bir geçiş, ülke içi yahut ülkeler içindeki gelir ve refah eşitsizliklerine niye olacak ve jeopolitik riskleri artıracaktır. Öte yandan istihdam siyasetine yönelik planlı adımlar atılmaması halinde, halihazırda milyonlarca emekçiye gelir kapısı olan karbon ağır dallardan uzaklaşılmasıyla ekonomik riskler ortaya çıkacak, işsizlik artabilecek, toplumsal ezalar yaşanabilecektir.
ÜLKEMİZ ÖRNEK SİYASETLERİYLE GAYEYE İLERLİYOR
İklim değişikliğiyle gayretin hayli acil ve son derece kararlı adımlar atılmasını gerekli kıldığı gerçeğini göz önünde bulundurmamız gerekmektedir. Artık iklim değişikliği bir risk olmaktan çıkmış, üzerine düşünülmesi, önemli ve süratli adımlar atılması gereken bir gerçek olarak karşımızda durmaktadır.
Tüm bunların şuurunda olan ülkemiz Sayın Cumhurbaşkanımızın liderliğinde etraf ve iklim siyasetlerinde bir fazlaca ülkeye ders niteliğinde olan bir hal sergilemektedir. Bu kapsamda 2053 yılı prestijiyle net sıfır emisyona ulaşmayı önbakılırsan stratejimize eşlik edecek biçimde tüm kamu kurumları ve özel kesimin iş birliğinde Yeşil Kalkınma Devrimi’ni gerçekleştirmek konusunda son derece kararlıyız. Yeşil Mutabakat Hareket Planımızın yanı sıra önümüzdeki süreçte hayata geçirmeyi planladığımız emisyon ticaret sistemi, hazırlamakta olduğumuz İklim Kanunu üzere ülkemizin yeşil dönüşümünü sağlıklı bir biçimde tesis edebilecek bir epeyce siyaset aracıyla iklim krizi ve ona bağlı tüm riskleri bertaraf edecek, krizi fırsata çevirecek ve uyguladığı siyasetleriyle Türkiye yeşil kalkınmada önder ve örnek ülkelerden biri olacaktır.