celikci
New member
Bilim insanları, arasında az ketçap kalan ketçap şişesini sıktığınızda niye her vakit etrafa saçıldığının bilimsel açıklamasını yaptılar. her neyse ki, çalışmaları bu vahim olayın olmasını önlemenin kimi yollarını da gösteriyor.
Oxford Üniversitesi’nden iki bilim insanı, geçtiğimiz ay American Physical Society’nin Akışkanlar Dinamiği Kısmı konferansında akılda kalıcı bir biçimde “Bir kılcal boruda sıkıştırılabilir yer değiştirmenin dinamikleri” başlıklı çalışmalarını sundular.
Matematiksel modelleme ve bir dizi deney kullanarak, şişeyi yavaş ve yumuşak bir biçimde sıkmanın, en sevdiğiniz süslemeleri mahveden sos sıçraması mümkünlüğünü kıymetli ölçüde azaltacağını gösterdiler. Her şey karmaşık bir akışkan dinamiği sistemine bağlı olsa da, en nihayetinde bu çalışma, direncin ve gücün sosun şişeden nasıl aktığını nasıl etkilediğini gösteriyor.
Plastik bir sos şişesini sıktığınızda, şişenin zirvesindeki hava bir yay üzere sıkışarak önündeki sıvıyı dışarı iter. Bu sırada, aşağı gerçek olan kuvvete ketçap ve şişenin duvarları içindeki sürtünme kuvveti karşı koyar.
Mükemmel dökme için, sos severlerin şişenin ortasındaki bu iki kuvveti hassas bir biçimde dengelemesi gerekecektir. Lakin, sos azaldığında, bu ince istikrar, sostan gelen sürüklemenin azalmasıyla bozulur. Daha az sürtünmeyle, şişedeki hava, bastırılmış bir yay üzere tüm potansiyelini özgür bırakarak sosun son modülünün ani bir patlamayla dışarı atılmasına yol açar.
Oxford Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Kısmı’ndan çalışma muharriri Profesör Chris MacMinn yaptığı açıklamada “Sıvıyı hareket ettirecek itici gücü oluşturmak için havayı sıkıştırmanız gerekiyor. Sıvı dışarı akarken, itilecek daha az sıvı olduğu için viskoziteye karşı direnç azalır. hem de, sıvının dışarı akışı, havanın tüpe yanlışsız genişlemesi için daha fazla yer açar, bu da itici gücü vakit içinde azaltır” dedi.
bir daha Oxford’daki Mühendislik Bilimi Kısmı’ndan Dr. Callum Cuttle “Analizlerimiz, bir ketçap şişesinin saçılmasının en ince ayarlara inebileceğini ortaya koyuyor: Biraz fazla sert sıkmak bile sabit bir sıvı akışı yerine bir saçılma üretecektir” diye ekledi.
Araştırmacılar, hafifçeçe sıkmanın yanı sıra, üreticilerin sıçrama ihtimalini azaltmak için daha geniş nozüllere sahip şişe kapakları yapmaları gerektiğini öne sürüyor. Çalışmaları, günümüzde sos şişesi kapaklarında yaygın olarak kullanılan lastik valflerin de sorunun kıymetli bir kaynağı olduğunu gösterdi: “Bu valfler, sizi sos şişeden çıkmadan evvel muhakkak bir ölçüde basınç oluşturmaya zorlayarak saçılma problemini daha da berbatlaştırıyor. Bu valfler sızıntıları önlemeye yardımcı olur, fakat büsbütün saçılmaya yönelik bir bakış açısından, bu valfleri çıkarmak hayli mantıklı olacaktır. Süratli bir tahlil için, bir şişenin sonuna yaklaştığınızda (saçılma mümkünlüğü yüksek olduğunda), kapağı çıkarın ve kalan sıvıyı daha geniş ağızdan çıkartın. Bu sağduyu olabilir, lakin artık onu destekleyecek titiz bir matematiksel temel var.”
hemen çabucak hakem değerlendirmesinden geçmeyen makale, kısa bir süre evvel ön baskı sunucusu arXiv’de yayınlandı.
Oxford Üniversitesi’nden iki bilim insanı, geçtiğimiz ay American Physical Society’nin Akışkanlar Dinamiği Kısmı konferansında akılda kalıcı bir biçimde “Bir kılcal boruda sıkıştırılabilir yer değiştirmenin dinamikleri” başlıklı çalışmalarını sundular.
Matematiksel modelleme ve bir dizi deney kullanarak, şişeyi yavaş ve yumuşak bir biçimde sıkmanın, en sevdiğiniz süslemeleri mahveden sos sıçraması mümkünlüğünü kıymetli ölçüde azaltacağını gösterdiler. Her şey karmaşık bir akışkan dinamiği sistemine bağlı olsa da, en nihayetinde bu çalışma, direncin ve gücün sosun şişeden nasıl aktığını nasıl etkilediğini gösteriyor.
Plastik bir sos şişesini sıktığınızda, şişenin zirvesindeki hava bir yay üzere sıkışarak önündeki sıvıyı dışarı iter. Bu sırada, aşağı gerçek olan kuvvete ketçap ve şişenin duvarları içindeki sürtünme kuvveti karşı koyar.
Mükemmel dökme için, sos severlerin şişenin ortasındaki bu iki kuvveti hassas bir biçimde dengelemesi gerekecektir. Lakin, sos azaldığında, bu ince istikrar, sostan gelen sürüklemenin azalmasıyla bozulur. Daha az sürtünmeyle, şişedeki hava, bastırılmış bir yay üzere tüm potansiyelini özgür bırakarak sosun son modülünün ani bir patlamayla dışarı atılmasına yol açar.
Oxford Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Kısmı’ndan çalışma muharriri Profesör Chris MacMinn yaptığı açıklamada “Sıvıyı hareket ettirecek itici gücü oluşturmak için havayı sıkıştırmanız gerekiyor. Sıvı dışarı akarken, itilecek daha az sıvı olduğu için viskoziteye karşı direnç azalır. hem de, sıvının dışarı akışı, havanın tüpe yanlışsız genişlemesi için daha fazla yer açar, bu da itici gücü vakit içinde azaltır” dedi.
bir daha Oxford’daki Mühendislik Bilimi Kısmı’ndan Dr. Callum Cuttle “Analizlerimiz, bir ketçap şişesinin saçılmasının en ince ayarlara inebileceğini ortaya koyuyor: Biraz fazla sert sıkmak bile sabit bir sıvı akışı yerine bir saçılma üretecektir” diye ekledi.
Araştırmacılar, hafifçeçe sıkmanın yanı sıra, üreticilerin sıçrama ihtimalini azaltmak için daha geniş nozüllere sahip şişe kapakları yapmaları gerektiğini öne sürüyor. Çalışmaları, günümüzde sos şişesi kapaklarında yaygın olarak kullanılan lastik valflerin de sorunun kıymetli bir kaynağı olduğunu gösterdi: “Bu valfler, sizi sos şişeden çıkmadan evvel muhakkak bir ölçüde basınç oluşturmaya zorlayarak saçılma problemini daha da berbatlaştırıyor. Bu valfler sızıntıları önlemeye yardımcı olur, fakat büsbütün saçılmaya yönelik bir bakış açısından, bu valfleri çıkarmak hayli mantıklı olacaktır. Süratli bir tahlil için, bir şişenin sonuna yaklaştığınızda (saçılma mümkünlüğü yüksek olduğunda), kapağı çıkarın ve kalan sıvıyı daha geniş ağızdan çıkartın. Bu sağduyu olabilir, lakin artık onu destekleyecek titiz bir matematiksel temel var.”
hemen çabucak hakem değerlendirmesinden geçmeyen makale, kısa bir süre evvel ön baskı sunucusu arXiv’de yayınlandı.