celikci
New member
NASA yöneticisi Bill Nelson, kısa bir süre evvel Çin’in uzay gayeleri hakkında telaşlarını lisana getirerek, Çin’in bir biçimde Ay üzerinde hakimiyet sav etmesinden ve öteki ülkelerin keşfini engellemesinden korktuğunu belirtti. Bir Alman gazetesi ile yaptığı röportajda Nelson, Çin’in Ay’a inmesinin akabinde başka ülkeleri dışarıda tutmaya çalışabileceğini söylemiş oldu. Çin ise süratli bir biçimde bu tezlerin “yalan” olduğunu belirterek karşı çıktı.
NASA yöneticisi ve Çin hükümet nazaranvlileri içindeki bu uyuşmazlık, her iki ülkenin de etkin bir biçimde Ay üzerinde bakılırsavlere devam ettiği bir devirde yaşanıyor. 2019 yılında Çin, Ay’ın uzak yüzüne bir uzay aracı indiren birinci ülke oldu. Birebir yıl içerisinde Çin ve Rusya, 2026 yılına kadar Ay’ın Güney Kutbu’na ulaşmak için ortak planlarını duyurdular. Birtakım Çinli yetkililer ve hükümet dokümanları de 2027 yılına kadar kalıcı, mürettebatlı bir Milletlerarası Ay Araştırma İstasyonu kurma emellerini ortaya koydu.
Ancak bir ay üssü kurmak ve “Ay’ı ele geçirmek” içinde büyük bir fark var ve bu fark, Çin de dahil olmak üzere tüm ülkeler için geçerli. Yalnızca bir üssün kurulması bütün bir uydu üzerinde hakimiyet ilan etmek için mutlaka kâfi olmayacakken, bu biçimde bir savın muazzam teknolojik, ekonomik ve yasal zorlukları da bulunuyor. İddia edebileceğiniz üzere, Ay’a bir uzay aracı göndermek bile ucuz bir süreç değilken hakimiyet ilan etmenin neredeyse hiç bir ekonomik yararı bulunmuyor.
Yasal açıdan bakıldığında ise, şu anda yürürlükte olan memleketler arası uzay kanunları sebebiyle Çin’in Ay üzerinde hakimiyet ilan etmesi mümkün değil. 1967 yılında kabul edilen ve ortalarında Çin’in de bulunduğu 134 ülke tarafınca imzalanan Dış Uzay Anlaşması’nda açık bir biçimde “Ay ve öteki uzay cisimleri de dahil olmak üzere dış uzay, hükümdarlık tezi, kullanım yahut işgal ya da diğer rastgele bir biçimde ulusal ele geçirmeye tabi değildir” deniliyor. özetlemek gerekirsesı bu muahedeyi imzalayan rastgele bir ülkenin bu biçimde bir tezde bulunması bu mutabakatın ihlali manasına gelir ve bunun da Dünya’da hayli önemli sonuçları olabilir.
NASA yöneticisi ve Çin hükümet nazaranvlileri içindeki bu uyuşmazlık, her iki ülkenin de etkin bir biçimde Ay üzerinde bakılırsavlere devam ettiği bir devirde yaşanıyor. 2019 yılında Çin, Ay’ın uzak yüzüne bir uzay aracı indiren birinci ülke oldu. Birebir yıl içerisinde Çin ve Rusya, 2026 yılına kadar Ay’ın Güney Kutbu’na ulaşmak için ortak planlarını duyurdular. Birtakım Çinli yetkililer ve hükümet dokümanları de 2027 yılına kadar kalıcı, mürettebatlı bir Milletlerarası Ay Araştırma İstasyonu kurma emellerini ortaya koydu.
Ancak bir ay üssü kurmak ve “Ay’ı ele geçirmek” içinde büyük bir fark var ve bu fark, Çin de dahil olmak üzere tüm ülkeler için geçerli. Yalnızca bir üssün kurulması bütün bir uydu üzerinde hakimiyet ilan etmek için mutlaka kâfi olmayacakken, bu biçimde bir savın muazzam teknolojik, ekonomik ve yasal zorlukları da bulunuyor. İddia edebileceğiniz üzere, Ay’a bir uzay aracı göndermek bile ucuz bir süreç değilken hakimiyet ilan etmenin neredeyse hiç bir ekonomik yararı bulunmuyor.
Yasal açıdan bakıldığında ise, şu anda yürürlükte olan memleketler arası uzay kanunları sebebiyle Çin’in Ay üzerinde hakimiyet ilan etmesi mümkün değil. 1967 yılında kabul edilen ve ortalarında Çin’in de bulunduğu 134 ülke tarafınca imzalanan Dış Uzay Anlaşması’nda açık bir biçimde “Ay ve öteki uzay cisimleri de dahil olmak üzere dış uzay, hükümdarlık tezi, kullanım yahut işgal ya da diğer rastgele bir biçimde ulusal ele geçirmeye tabi değildir” deniliyor. özetlemek gerekirsesı bu muahedeyi imzalayan rastgele bir ülkenin bu biçimde bir tezde bulunması bu mutabakatın ihlali manasına gelir ve bunun da Dünya’da hayli önemli sonuçları olabilir.