bencede
New member
İş insanı Murat Ülker, Ipsos Araştırma Şirketi’nin 10 bin şahısla yaptığı “Türkiye’yi Manaya Kılavuzu” anketinin neticelerina ait bir yazı kaleme aldı. Ülker yazısında iktisadın ülke problemlerine ait çözülmesi gereken birinci sorun olduğunu tabir etti.
İşte Murat Ülker’in ‘Bardağın dolu tarafına bakarak optimist olmak mı?’ başlıklı o yazısı;
TÜRKİYE’Yİ ANLAMAK İÇİN BİR KILAVUZ
Bu hafta size Ipsos’un Türkiye’yi Manaya kılavuzunu yorumlamaya çalışacağım. 10bin bireyle yapılan görüşmelere dayanan bu araştırma, toplumumuzun farklı mevzulara bakışlarını ortaya koymayı, davranışlarını ve alışkanlıklarını anlamayı ve vakit ortasındaki değişimi takip etmeyi hedefliyor. “Türkiye’nin şu anki durumundan memnuniyetiniz?” sorusuna 2020’de şad değilim yanıtını verenler % 40 iken Haziran 2022’de bu oran % 79’a çıkmış. “Yurt haricinde yaşamayı isterim” diyen 17-25 yaş ortası gençlerin oranı 2020’de % 29 iken bu oran 2022’de % 34’e yükselmiş. Yazımı okuduğunuzda bu cins birfazlaca kararı ve de tarafımdan nasıl yorumlandığını öğreneceksiniz. Ayrıyeten araştırmada “Türkiye’deki en kuvvetli 5 tutum” başlığı altında bir grup özellikler sayılmış. Onları da yazıp bir daha yorumlamaya çalıştım. Sonuçta da genel bir yorum yaptım. Dedim ki: “Bardağın boş tarafınca mı bakalım yoksa dolu tarafınca mı?”. Sizce ne demişimdir?
BARDAĞIN DOLU TARAFINA BAKARAK OPTİMİST OLMAK MI?
Ipsos araştırma şirketi 2005 yılından bu yana yaptığı Türkiye’yi Manaya Kılavuzu’nda tertipli olarak toplumumuzun farklı hususlara bakışlarını ortaya koymayı, davranışlarını ve alışkanlıklarını anlamayı ve vakit ortasındaki değişimi takip etmeyi hedefliyor. Araştırmalarda dikkat ettiğim husus araştırma şirketinin araştırmayı hangi hedefle yaptığı, seçilen mesela temsil kabiliyetidir.
Ipsos bu araştırmasını Tüketici Panelleri’ne üye 35 vilayetten 10bin birey ile gerçekleştirmiş. Değerli olan natürel örneklemin sayısı yanında nasıl seçildiği ve neyi, ne kadar temsil ettiğidir. Bu epeyce bilinen bir örnekleme gerçeğidir. Burada tüm Türkiye’yi temsil etmek için seçilen mesela de temsili olduğunu düşünebiliriz. Tüketici panelinde örneklem belli aralıklarla marketlerden yaptıkları satın almalara dayalı davranışları ölçülen insanlardan oluşan küme demektir. Bu yeni araştırmada tek sorun örneklemin aslında tüketici paneli için oluşturulmuş olup; birebir örneğe toplumsal hususların sorulmasıdır, daha doğrusu araştırmanın bir cins türev araştırma oluşudur. Bu da tahlilin daha dikkatli yapılmasını gerektirir. Ipsos’un bu biçimde bir dikkatle tahlil yaptığını düşünerek sonuçları kullanabileceğimizi düşünürüm. Araştırmanın uzun senelerdan beri yinelanıyor olması da itimat sağlayan öbür bir öge.
Çoğu araştırmayı okursunuz da hepsinin sonuçlarını kullanmayı tercih etmezsiniz, soruşturmak istersiniz. Ben uzmanlardan da görüş alırım, sonrasındasında tüm bunları kıymetlendirir ve kendi kanaatimi kullanırım. Bu işlerimizde karar alırken de bu biçimdedir, bir bilgiyi paylaşırken de bu biçimdedir. her insanın bu biçimde davranması lazım zira bugün araştırmalar ve istatistiki sonuçlar rahatlıkla manipülasyon hedefli kullanılabilmektedir.
Ipsos’un araştırmasında evvela “ülkeye ilişkin genel durum” başlığı altında iktisat, işsizlik, memnuniyet soruları sorulmuş.
“Türkiye’nin şu anki durumundan memnuniyetiniz?” sorusuna 2020’de mutlu değilim karşılığının verenler % 40 iken Haziran 2022’de bu oran % 79’a çıkmış. Ülkenin mevcut durumundan memnuniyetsizliğimiz konusunda bir mutabakat var.
Toplumun çabuk reaksiyon vermesi bir karakter özelliği, bu da ilerlemek için faydalı bir şeydir.
Yakın gelecekte ülkenin durumu daha berbat olacak diyenlerin oranı 2020’de % 30 iken bu Haziran 2022’de % 74’a çıkmış.
Ülkenin geleceğine dair karamsarlığın hakim olduğu görülüyor.
Bu büyük bir problemdir. Tersine geleceğe ümitle bakmalıyız.
“Türkiye’nin en kıymetli sorunu nedir?” sorusuna Aralık 2015’te % 34 terör, % 20 iktisat diye yanıt verirken, birebir soruya Aralık 2020’de % 45 iktisat, % 45 Covid19 diye karşılık verilmiş. Haziran 2022’de ise bu oranlar iktisat için % 85, covid19 için % 5 olmuş.
Çözülmesi gereken problemimizin iktisat olduğu aşikar!
Bunu iktisat olarak değil, lakin her insanın kolaylıkla anlayabileceği bir biçimde izah etmemiz lazım. Problemimiz hayat pahalılığı ve işsizliktir. Bunun temelinde yatan ise cehalet.
Hangi hususta rekabetçi üstünlüğümüz var? “Yetkili ve sorumlularımızın hangi bahiste bariz meziyetleri ve liyakatları var?” diye düşünenler de var tabi ki.
“Ne iktidar, ne muhalefet, ne de uzman takımlarımız (bürokrat ve teknokratlarımız) işlerin nasıl düzeleceği konusunda net bir şey söz edemediği için insanımızda gelecek kaygısı artıyor” diyenler olduğu üzere.
Harcama kısmında 2020 ile emsal durum kelam konusu.“Son bir yılı düşündüğünüzde hiç tasarruf yaptınız mı?” sorusuna 2020’de % 42 hayır derken, bu oran 2022’de yalnızca 3 puan artarak % 45 olmuş.
Galiba artık daha fazla beyaz/kahverengi eşya üzere sağlam tüketim mallarına harcama yapmayıp küçük anlık mutluluklara paramızı harcıyoruz.
Kredi kullananların geciken borcu ise %27!
Piyasadaki finansör ve satıcılar ise bunu kabullenip çözmek için aksiyon almıyorlar. Hane halkının geciken borçları için piyasadaki tahliller onları daha ortasından çıkılmaz bir girdaba sürüklüyor.
“İmkanım olsa yurtharicinde yaşamayı tercih ederim” tabirine en çok olumlu karşılığı gençler veriyor ve “yurt haricinde yaşamayı isterim” diyen 17-25 yaş ortası gençlerin oranı 2020’de % 29 iken bu oran 2022’de % 34’e çıkmış.
Başka bir ülkede yaşama isteğinin ergenlerde daha yüksek olmasını anlamak mümkün; lakin önemli olan gençlere alternatif sunabilmektir. Gençlerin büyüdükleri konutta kalmaları beklenemez, zira yetişkin hale gelmeleri için koltuk değneklerinden (anne/baba) kurtulmaları gerekir.
Ipsos’un araştırmasının ikinci kısmında “Türkiye’deki en kuvvetli 5 tutum” başlığı altında bir grup özellikler sayılmış. Rapor içeriğinde bunların trendler olduğu söylenmiş. Açıkçası araştırma raporunda tüm bu tavırların hangi öteki tavırlara nazaran daha üstte olduğunu gösteren bir tavırlar ya da tabirler seti yok, beraberinde bunların nasıl bir tahlil kararında öne çıktığını görmek de mümkün değil. Lakin hepsi akla yatkın, fazlaca da yabancı olmadığımız başlıklar.
Sosyal medya düşkünü: “Evimde internetim var” diyen %81, “her gün kullanıyorum” diyen %93, 2-4 saat ortası kullanan %55, 5 saat ve üstü kullanan %31. TV izleme azalıyor üzere görünse de tıpkı içeriğin mesela dizilerin Youtube’dan izlenmeye kaydığı görülüyor. Toplumsal medya kullanma eğilimi artarak devam edecek, ancak eksik olan yerleşmiş bir toplumsal medya geleneğimiz ve ahlakımız olmamasıdır. halbuki bunun ilkokuldan itibaren öğretilmesi ve insanların sorumlu şuurla davranması lazımdır.
Geçmişe hasret; “Eski tat ve lezzetleri özlüyorum” diyenler 2006’da % 62 iken 2022’de %79’a çıkmış. “Eskiden beşerler daha faziletli, ahlaklı ve kibardı” diyenler bir daha birebir yıllar içinde % 74’ten % 78’e çıkmış. “Eskiden insanların daha keyifli olduğunu düşünüyorum” diyenler ise % 71’den % 79’a yükselmiş. Sanırım geçmişe bu kadar hasret yalnızca bizim milletimizde görülen bir özellik, zira ulu bir geçmişimiz var. Ama hasretimiz geçmişimizden daha düzgün bir gelecek planlamak olmalıdır. Lakin bunu gelecekte geçmişi yaşayarak yapmamalıyız. Dünya dönüyor, jenerasyonlar değişiyor. Tüm kalıcı başarılı fikirler, hatta toplumlara umut olan gerçek mürşitler, peygamberler bile daima devrimci yeni inanç ve fikirlerin temsilcisi olmuşlardır. aslına bakarsanız bizim eksiğimiz de bu; gençlere bir gelecek tasavvuru sunamıyoruz.
Kendini bir kümeye ilişkin hissetmek; “Belli bir gruba/sosyal etrafa ilişkin olmak beni kuvvetli hissettirir” diyenlerin oranı 2020’de % 22 iken, 2022’de % 23 olmuş. Ben ömrümün çeşitli evrelerinde birtakım kümelerin fikir ve davranışlarının kısmen benimle örtüştüğünü hissediyorum. Lakin hiç bir vakit kendimi bir kümeye ilişkin hissetmedim. Araştırma neticelerina bakılırsa ben teferrüd ediyorum. Lakin esasen daima o denli değil mi?
İnançlı olmak: Araştırma her 10 bireyden 8’inin kendini inançlı olarak tanımladığını, inançlı sayısının da bu noktada vakit ortasında sabitlendiğini gösteriyor. Evet bu bir sonuç lakin gerçekte neye inanıyoruz, ne kadar sağlam inanıyoruz? Yoksa bu inandıklarımız yalnızca hurafe, totem, önyargıdan mı ibaret?
Çevreye hassaslık: bu biçimde görünüyoruz, lakin sahiden bu mevzuda en çok görülen hareket kelamının eri olamamaktır, Onun için evvelarimizi toplumun gereksinimleriyle örtüştürmemiz gerekmektedir.
Sonuç olarak şunu söylemek isterim:
Tabii ki yalnızca sayısal bir araştırmadan yola çıkarak Türkiye’yi anlamak mümkün değildir. Ancak hangi araştırma olursa olsun araştırmaları yaparken ve sonuçlarını değerlendirirken bardağın yarısı boş yaklaşımı bizim için tahlili görmeyi, geleceğe umutla bakmayı sağlamayacak. Tam karşıtı bir yaklaşım benimsenmesini öneririm. Yani özgün, farklı, rekabetçi özelliklerimizi geliştirecek, gelecek için umut vadedecek, insanlara umut verecek ve motive edecek bir yaklaşım benimsenmelidir. Yoksa felaket tellallığı yapmak bir işe yaramaz. Yani araştırmaları okurken “yarısı dolu” mantığı ile okumak daha geliştirici oluyor. Ben kendim o denli yapıyorum.
İşte Murat Ülker’in ‘Bardağın dolu tarafına bakarak optimist olmak mı?’ başlıklı o yazısı;
TÜRKİYE’Yİ ANLAMAK İÇİN BİR KILAVUZ
Bu hafta size Ipsos’un Türkiye’yi Manaya kılavuzunu yorumlamaya çalışacağım. 10bin bireyle yapılan görüşmelere dayanan bu araştırma, toplumumuzun farklı mevzulara bakışlarını ortaya koymayı, davranışlarını ve alışkanlıklarını anlamayı ve vakit ortasındaki değişimi takip etmeyi hedefliyor. “Türkiye’nin şu anki durumundan memnuniyetiniz?” sorusuna 2020’de şad değilim yanıtını verenler % 40 iken Haziran 2022’de bu oran % 79’a çıkmış. “Yurt haricinde yaşamayı isterim” diyen 17-25 yaş ortası gençlerin oranı 2020’de % 29 iken bu oran 2022’de % 34’e yükselmiş. Yazımı okuduğunuzda bu cins birfazlaca kararı ve de tarafımdan nasıl yorumlandığını öğreneceksiniz. Ayrıyeten araştırmada “Türkiye’deki en kuvvetli 5 tutum” başlığı altında bir grup özellikler sayılmış. Onları da yazıp bir daha yorumlamaya çalıştım. Sonuçta da genel bir yorum yaptım. Dedim ki: “Bardağın boş tarafınca mı bakalım yoksa dolu tarafınca mı?”. Sizce ne demişimdir?
BARDAĞIN DOLU TARAFINA BAKARAK OPTİMİST OLMAK MI?
Ipsos araştırma şirketi 2005 yılından bu yana yaptığı Türkiye’yi Manaya Kılavuzu’nda tertipli olarak toplumumuzun farklı hususlara bakışlarını ortaya koymayı, davranışlarını ve alışkanlıklarını anlamayı ve vakit ortasındaki değişimi takip etmeyi hedefliyor. Araştırmalarda dikkat ettiğim husus araştırma şirketinin araştırmayı hangi hedefle yaptığı, seçilen mesela temsil kabiliyetidir.
Ipsos bu araştırmasını Tüketici Panelleri’ne üye 35 vilayetten 10bin birey ile gerçekleştirmiş. Değerli olan natürel örneklemin sayısı yanında nasıl seçildiği ve neyi, ne kadar temsil ettiğidir. Bu epeyce bilinen bir örnekleme gerçeğidir. Burada tüm Türkiye’yi temsil etmek için seçilen mesela de temsili olduğunu düşünebiliriz. Tüketici panelinde örneklem belli aralıklarla marketlerden yaptıkları satın almalara dayalı davranışları ölçülen insanlardan oluşan küme demektir. Bu yeni araştırmada tek sorun örneklemin aslında tüketici paneli için oluşturulmuş olup; birebir örneğe toplumsal hususların sorulmasıdır, daha doğrusu araştırmanın bir cins türev araştırma oluşudur. Bu da tahlilin daha dikkatli yapılmasını gerektirir. Ipsos’un bu biçimde bir dikkatle tahlil yaptığını düşünerek sonuçları kullanabileceğimizi düşünürüm. Araştırmanın uzun senelerdan beri yinelanıyor olması da itimat sağlayan öbür bir öge.
Çoğu araştırmayı okursunuz da hepsinin sonuçlarını kullanmayı tercih etmezsiniz, soruşturmak istersiniz. Ben uzmanlardan da görüş alırım, sonrasındasında tüm bunları kıymetlendirir ve kendi kanaatimi kullanırım. Bu işlerimizde karar alırken de bu biçimdedir, bir bilgiyi paylaşırken de bu biçimdedir. her insanın bu biçimde davranması lazım zira bugün araştırmalar ve istatistiki sonuçlar rahatlıkla manipülasyon hedefli kullanılabilmektedir.
Ipsos’un araştırmasında evvela “ülkeye ilişkin genel durum” başlığı altında iktisat, işsizlik, memnuniyet soruları sorulmuş.
“Türkiye’nin şu anki durumundan memnuniyetiniz?” sorusuna 2020’de mutlu değilim karşılığının verenler % 40 iken Haziran 2022’de bu oran % 79’a çıkmış. Ülkenin mevcut durumundan memnuniyetsizliğimiz konusunda bir mutabakat var.
Toplumun çabuk reaksiyon vermesi bir karakter özelliği, bu da ilerlemek için faydalı bir şeydir.
Yakın gelecekte ülkenin durumu daha berbat olacak diyenlerin oranı 2020’de % 30 iken bu Haziran 2022’de % 74’a çıkmış.
Ülkenin geleceğine dair karamsarlığın hakim olduğu görülüyor.
Bu büyük bir problemdir. Tersine geleceğe ümitle bakmalıyız.
“Türkiye’nin en kıymetli sorunu nedir?” sorusuna Aralık 2015’te % 34 terör, % 20 iktisat diye yanıt verirken, birebir soruya Aralık 2020’de % 45 iktisat, % 45 Covid19 diye karşılık verilmiş. Haziran 2022’de ise bu oranlar iktisat için % 85, covid19 için % 5 olmuş.
Çözülmesi gereken problemimizin iktisat olduğu aşikar!
Bunu iktisat olarak değil, lakin her insanın kolaylıkla anlayabileceği bir biçimde izah etmemiz lazım. Problemimiz hayat pahalılığı ve işsizliktir. Bunun temelinde yatan ise cehalet.
Hangi hususta rekabetçi üstünlüğümüz var? “Yetkili ve sorumlularımızın hangi bahiste bariz meziyetleri ve liyakatları var?” diye düşünenler de var tabi ki.
“Ne iktidar, ne muhalefet, ne de uzman takımlarımız (bürokrat ve teknokratlarımız) işlerin nasıl düzeleceği konusunda net bir şey söz edemediği için insanımızda gelecek kaygısı artıyor” diyenler olduğu üzere.
Harcama kısmında 2020 ile emsal durum kelam konusu.“Son bir yılı düşündüğünüzde hiç tasarruf yaptınız mı?” sorusuna 2020’de % 42 hayır derken, bu oran 2022’de yalnızca 3 puan artarak % 45 olmuş.
Galiba artık daha fazla beyaz/kahverengi eşya üzere sağlam tüketim mallarına harcama yapmayıp küçük anlık mutluluklara paramızı harcıyoruz.
Kredi kullananların geciken borcu ise %27!
Piyasadaki finansör ve satıcılar ise bunu kabullenip çözmek için aksiyon almıyorlar. Hane halkının geciken borçları için piyasadaki tahliller onları daha ortasından çıkılmaz bir girdaba sürüklüyor.
“İmkanım olsa yurtharicinde yaşamayı tercih ederim” tabirine en çok olumlu karşılığı gençler veriyor ve “yurt haricinde yaşamayı isterim” diyen 17-25 yaş ortası gençlerin oranı 2020’de % 29 iken bu oran 2022’de % 34’e çıkmış.
Başka bir ülkede yaşama isteğinin ergenlerde daha yüksek olmasını anlamak mümkün; lakin önemli olan gençlere alternatif sunabilmektir. Gençlerin büyüdükleri konutta kalmaları beklenemez, zira yetişkin hale gelmeleri için koltuk değneklerinden (anne/baba) kurtulmaları gerekir.
Ipsos’un araştırmasının ikinci kısmında “Türkiye’deki en kuvvetli 5 tutum” başlığı altında bir grup özellikler sayılmış. Rapor içeriğinde bunların trendler olduğu söylenmiş. Açıkçası araştırma raporunda tüm bu tavırların hangi öteki tavırlara nazaran daha üstte olduğunu gösteren bir tavırlar ya da tabirler seti yok, beraberinde bunların nasıl bir tahlil kararında öne çıktığını görmek de mümkün değil. Lakin hepsi akla yatkın, fazlaca da yabancı olmadığımız başlıklar.
Sosyal medya düşkünü: “Evimde internetim var” diyen %81, “her gün kullanıyorum” diyen %93, 2-4 saat ortası kullanan %55, 5 saat ve üstü kullanan %31. TV izleme azalıyor üzere görünse de tıpkı içeriğin mesela dizilerin Youtube’dan izlenmeye kaydığı görülüyor. Toplumsal medya kullanma eğilimi artarak devam edecek, ancak eksik olan yerleşmiş bir toplumsal medya geleneğimiz ve ahlakımız olmamasıdır. halbuki bunun ilkokuldan itibaren öğretilmesi ve insanların sorumlu şuurla davranması lazımdır.
Geçmişe hasret; “Eski tat ve lezzetleri özlüyorum” diyenler 2006’da % 62 iken 2022’de %79’a çıkmış. “Eskiden beşerler daha faziletli, ahlaklı ve kibardı” diyenler bir daha birebir yıllar içinde % 74’ten % 78’e çıkmış. “Eskiden insanların daha keyifli olduğunu düşünüyorum” diyenler ise % 71’den % 79’a yükselmiş. Sanırım geçmişe bu kadar hasret yalnızca bizim milletimizde görülen bir özellik, zira ulu bir geçmişimiz var. Ama hasretimiz geçmişimizden daha düzgün bir gelecek planlamak olmalıdır. Lakin bunu gelecekte geçmişi yaşayarak yapmamalıyız. Dünya dönüyor, jenerasyonlar değişiyor. Tüm kalıcı başarılı fikirler, hatta toplumlara umut olan gerçek mürşitler, peygamberler bile daima devrimci yeni inanç ve fikirlerin temsilcisi olmuşlardır. aslına bakarsanız bizim eksiğimiz de bu; gençlere bir gelecek tasavvuru sunamıyoruz.
Kendini bir kümeye ilişkin hissetmek; “Belli bir gruba/sosyal etrafa ilişkin olmak beni kuvvetli hissettirir” diyenlerin oranı 2020’de % 22 iken, 2022’de % 23 olmuş. Ben ömrümün çeşitli evrelerinde birtakım kümelerin fikir ve davranışlarının kısmen benimle örtüştüğünü hissediyorum. Lakin hiç bir vakit kendimi bir kümeye ilişkin hissetmedim. Araştırma neticelerina bakılırsa ben teferrüd ediyorum. Lakin esasen daima o denli değil mi?
İnançlı olmak: Araştırma her 10 bireyden 8’inin kendini inançlı olarak tanımladığını, inançlı sayısının da bu noktada vakit ortasında sabitlendiğini gösteriyor. Evet bu bir sonuç lakin gerçekte neye inanıyoruz, ne kadar sağlam inanıyoruz? Yoksa bu inandıklarımız yalnızca hurafe, totem, önyargıdan mı ibaret?
Çevreye hassaslık: bu biçimde görünüyoruz, lakin sahiden bu mevzuda en çok görülen hareket kelamının eri olamamaktır, Onun için evvelarimizi toplumun gereksinimleriyle örtüştürmemiz gerekmektedir.
Sonuç olarak şunu söylemek isterim:
Tabii ki yalnızca sayısal bir araştırmadan yola çıkarak Türkiye’yi anlamak mümkün değildir. Ancak hangi araştırma olursa olsun araştırmaları yaparken ve sonuçlarını değerlendirirken bardağın yarısı boş yaklaşımı bizim için tahlili görmeyi, geleceğe umutla bakmayı sağlamayacak. Tam karşıtı bir yaklaşım benimsenmesini öneririm. Yani özgün, farklı, rekabetçi özelliklerimizi geliştirecek, gelecek için umut vadedecek, insanlara umut verecek ve motive edecek bir yaklaşım benimsenmelidir. Yoksa felaket tellallığı yapmak bir işe yaramaz. Yani araştırmaları okurken “yarısı dolu” mantığı ile okumak daha geliştirici oluyor. Ben kendim o denli yapıyorum.