celikci
New member
Dev Galapagos kaplumbağası tipi Chelonoidis phantasticus’un çok farklı bir kıssası var. Bilinen son üyesi 1906’da, Fernandina Adası’nda dolaşan yalnız bir erkekti. Fakat tam 113 yıl daha sonra, kuşağının büsbütün tükendiği düşünülürken, 2019 yılında ikinci bir yalnız kaplumbağa ortaya çıktı: Kendi adasının kraliçesi üzere görünen, takma ismi Fernanda olan 50 yaşında bir dişi.
Sürpriz keşif, C. phantasticus’un bilinen üyelerini birden ikiye katladı, lakin genomlarının epey emsal olduğu kanıtlansa da (erkek şu anda California Bilim Akademisi’nde duruyor) hayli farklı görünüyor olmaları evrim biyologlarını şaşırttı. Fernanda’nın kabuğu, kabuğu eyerli bir kaplumbağanınkine emsal biçimde çıkıntı yapan erkeğe göre nispeten küçük ve pürüzsüzdü.
Fernanda’nın keşfi, Communications Biology’de yayınlanan “Galapagos devi kaplumbağa Chelonoidis phantasticus’un kuşağı tükenmemiştir” başlıklı bir makalede raporlandı.
Yale Ekoloji ve Evrimsel Biyoloji Kısmı kıdemli araştırmacısı ve öğretim vazifelisi olan kıdemli müellif Adalgisa Caccone, bir açıklamada “Canlı bir mesela bulunması umut veriyor ve biroldukça gizem hala devam ettiği için yeni soruları da ortaya çıkarıyor. Fernantina’da üreme programı başlatmak için esarete geri getirilebilecek daha fazla kaplumbağa var mı? Kaplumbağalar Fernandina’yı nasıl kolonileştirdi? Ve öteki dev Galapagos kaplumbağalarıyla evrimsel bağlantıları nedir?”
25 volkanik patlamaya karşın…
Galapagos Adaları’nın en ulaşılmazı olduğuna inanılan uzak Fernandina Adası‘ndaki volkanik aktivite niçiniyle C. phantasticus’un jenerasyonunun tükendiği düşünülüyordu. Bu adada son 200 yıl içerisinde yaklaşık 25 volkanik patlama yaşandı ve kaçmak için fazlaca az yer bulunduğundan dolayı C. phantasticus üzere yavaş hareket eden bir cins için hayli makûs bir yuva alanı olması bekleniyordu. Lakin bir daha de Fernanda yarım asırdır adada yaşıyordu.
Benzer genomlara karşın, araştırmacılar, anniçin kalıtılan mitokondriyal DNA’da (hücrenin güç merkezinin” genetik kod) birkaç farklılık tespit ettiler. Bu yüzden, farklılıklarının bir kısmı, mesela bir C. phantasticus erkeği ve bir C. nigra dişisi üzere iki Galapagos kaplumbağa çeşidinden oluşturulmuş melez bir bireyden kaynaklanıyor olabilir.
Örnek olarak verilen bu cinslerin ikincisi artık soyu tükenmiş ve farklı bir adadan geliyor, fakat çiftleşip mitokondriyal DNA’sını gelecek jenerasyonlara bırakacak kadar uzun mühlet Fernandina’da kalmış olabilir. Müellifler, gerçek C. phantasticus’un kim olduğunu ve melezin kim olabileceğini belirlemek istiyor, fakat bunun için daha fazla kaplumbağa gerekiyor.
Farklılıklarının bir diğer sebebi de Fernandina Adası’ndaki hayatın sıkıntı olması olabilir.
Caccone, “Fernanda küçük. Şu anda sıhhati yeterli, sağlıklı bir biçimde yaşıyor, lakin küçük bir yetişkin, bu yüzden morfolojik olarak müzede bulunan erkek örnekten epey farklı görünüyor” dedi ve ekledi: “Muhtemelen yiyecek seçeneklerinin bodur büyüme ile ilgisi var. Bu hayvan ayrılmış bir bitki örtüsünde bulunuyordu ve bu muhtemelen onun büyümesini etkiledi.“
Fernandina’daki sarsıntılı vakit içindera karşın, adadaki kaplumbağa pislikleri, burada bulabileceğiniz öbür Galapagos devleri olabileceğini gösteriyor. Bu niçinle, Galapagos Ulusal Parkı ve Galapagos Müdafaa Alanı, Fernanda’nın birtakım akrabalarını bulma ve hatta muhtemelen cinsleri muhafaza umuduyla (şiddet içermeyen) bir dev kaplumbağa avına çıkmayı planlıyor.
Sürpriz keşif, C. phantasticus’un bilinen üyelerini birden ikiye katladı, lakin genomlarının epey emsal olduğu kanıtlansa da (erkek şu anda California Bilim Akademisi’nde duruyor) hayli farklı görünüyor olmaları evrim biyologlarını şaşırttı. Fernanda’nın kabuğu, kabuğu eyerli bir kaplumbağanınkine emsal biçimde çıkıntı yapan erkeğe göre nispeten küçük ve pürüzsüzdü.
Fernanda’nın keşfi, Communications Biology’de yayınlanan “Galapagos devi kaplumbağa Chelonoidis phantasticus’un kuşağı tükenmemiştir” başlıklı bir makalede raporlandı.
Yale Ekoloji ve Evrimsel Biyoloji Kısmı kıdemli araştırmacısı ve öğretim vazifelisi olan kıdemli müellif Adalgisa Caccone, bir açıklamada “Canlı bir mesela bulunması umut veriyor ve biroldukça gizem hala devam ettiği için yeni soruları da ortaya çıkarıyor. Fernantina’da üreme programı başlatmak için esarete geri getirilebilecek daha fazla kaplumbağa var mı? Kaplumbağalar Fernandina’yı nasıl kolonileştirdi? Ve öteki dev Galapagos kaplumbağalarıyla evrimsel bağlantıları nedir?”
25 volkanik patlamaya karşın…
Galapagos Adaları’nın en ulaşılmazı olduğuna inanılan uzak Fernandina Adası‘ndaki volkanik aktivite niçiniyle C. phantasticus’un jenerasyonunun tükendiği düşünülüyordu. Bu adada son 200 yıl içerisinde yaklaşık 25 volkanik patlama yaşandı ve kaçmak için fazlaca az yer bulunduğundan dolayı C. phantasticus üzere yavaş hareket eden bir cins için hayli makûs bir yuva alanı olması bekleniyordu. Lakin bir daha de Fernanda yarım asırdır adada yaşıyordu.
Benzer genomlara karşın, araştırmacılar, anniçin kalıtılan mitokondriyal DNA’da (hücrenin güç merkezinin” genetik kod) birkaç farklılık tespit ettiler. Bu yüzden, farklılıklarının bir kısmı, mesela bir C. phantasticus erkeği ve bir C. nigra dişisi üzere iki Galapagos kaplumbağa çeşidinden oluşturulmuş melez bir bireyden kaynaklanıyor olabilir.
Örnek olarak verilen bu cinslerin ikincisi artık soyu tükenmiş ve farklı bir adadan geliyor, fakat çiftleşip mitokondriyal DNA’sını gelecek jenerasyonlara bırakacak kadar uzun mühlet Fernandina’da kalmış olabilir. Müellifler, gerçek C. phantasticus’un kim olduğunu ve melezin kim olabileceğini belirlemek istiyor, fakat bunun için daha fazla kaplumbağa gerekiyor.
Farklılıklarının bir diğer sebebi de Fernandina Adası’ndaki hayatın sıkıntı olması olabilir.
Caccone, “Fernanda küçük. Şu anda sıhhati yeterli, sağlıklı bir biçimde yaşıyor, lakin küçük bir yetişkin, bu yüzden morfolojik olarak müzede bulunan erkek örnekten epey farklı görünüyor” dedi ve ekledi: “Muhtemelen yiyecek seçeneklerinin bodur büyüme ile ilgisi var. Bu hayvan ayrılmış bir bitki örtüsünde bulunuyordu ve bu muhtemelen onun büyümesini etkiledi.“
Fernandina’daki sarsıntılı vakit içindera karşın, adadaki kaplumbağa pislikleri, burada bulabileceğiniz öbür Galapagos devleri olabileceğini gösteriyor. Bu niçinle, Galapagos Ulusal Parkı ve Galapagos Müdafaa Alanı, Fernanda’nın birtakım akrabalarını bulma ve hatta muhtemelen cinsleri muhafaza umuduyla (şiddet içermeyen) bir dev kaplumbağa avına çıkmayı planlıyor.