celikci
New member
Kainatın 12,5 milyar yıl geçmişine bakan bir çalışma, kimi kara deliklerin ortasında bulundukları galaksilerde yıldız oluşumunu durdurduğunu ortaya çıkardı.
Yıldızlar moleküler hidrojen gazı bulutlarının çöküp ağırlaşması ile oluşuyor. Yıldız oluşumu halihazırda bizim galaksimiz olan Samanyolu’nda ve öbür galaksilerde devam ediyor. Lakin kimi galaksilerde (özellikle büyük, eliptik galaksiler) yıldız oluşumu milyarlarca yıl evvel durmuş üzere görünüyor.
Astronomlar, bir galaksinin merkezindeki muhteşem kütleli bir kara deliğin etrafında dönen materyalin yaydığı kuvvetli ışınımun o galaksideki moleküler gazı ısıtabileceğinden ve yıldız oluşumunu engelleyebileceğinden şüpheleniyorlar. Bu cins galaksiler “kırmızı ve meyyit” olarak tanımlanıyor, zira yıldız oluşumu bir defa durduğunda, geriye kalan tek şey uzun ömürlü, soğuk kırmızı yıldızlar oluyor.
Kara deliklerden gelen gücün yıldız oluşumunu engelleyebileceğine dair bir epey dolaylı delil olsa da, astronomlar hala bu sürecin en son müşahedelerini bekliyorlar ve bunun nasıl olduğunu anlamak için çalışıyorlar. Artık, bir araştırma takımı, erken cihandan kalan, yıldız oluşturmayı bırakmış olan galaksilerin merkezlerinde, hala yıldız oluşturan galaksilerdekilerden daha etkin üstün kütleli kara delikler olduğunu keşfetti.
Araştırma sırasında 9,5 ile 12,5 milyar yıl evvel var olan galaksilere bakıldı. Faal kara deliklerden gelen X-ışını ve radyo sinyalleri araştırıldı. Bu sinyaller epeyce zayıf olduğundan dolayı gelen sinyalleri üst üste bindirerek yükseltmek ve ondan sonrasında ortalamasını almak gerekti. Araştırma kararında, kırmızı ve meyyit galaksilerin, hala yıldız oluşturmakta olan galaksilerden daha kuvvetli kara delik aktivitesine sahip olduğu bulundu.
The Astrophysical Journal mecmuasında yayınlanan yeni bulgular, kara deliklerin yıldız oluşumunu durdurduğunu yüzde yüz kanıtlamasa da, etkin kara delikleri kırmızı ve meyyit galaksilere bağlayarak bu hipotezi güçlendiriyor. Bilim insanları bu yaz devreye girecek olan NASA’nın James Webb Uzay Teleskobu’nun daha fazla ispat sağlayacağını düşünüyor.
Yıldızlar moleküler hidrojen gazı bulutlarının çöküp ağırlaşması ile oluşuyor. Yıldız oluşumu halihazırda bizim galaksimiz olan Samanyolu’nda ve öbür galaksilerde devam ediyor. Lakin kimi galaksilerde (özellikle büyük, eliptik galaksiler) yıldız oluşumu milyarlarca yıl evvel durmuş üzere görünüyor.
Astronomlar, bir galaksinin merkezindeki muhteşem kütleli bir kara deliğin etrafında dönen materyalin yaydığı kuvvetli ışınımun o galaksideki moleküler gazı ısıtabileceğinden ve yıldız oluşumunu engelleyebileceğinden şüpheleniyorlar. Bu cins galaksiler “kırmızı ve meyyit” olarak tanımlanıyor, zira yıldız oluşumu bir defa durduğunda, geriye kalan tek şey uzun ömürlü, soğuk kırmızı yıldızlar oluyor.
Kara deliklerden gelen gücün yıldız oluşumunu engelleyebileceğine dair bir epey dolaylı delil olsa da, astronomlar hala bu sürecin en son müşahedelerini bekliyorlar ve bunun nasıl olduğunu anlamak için çalışıyorlar. Artık, bir araştırma takımı, erken cihandan kalan, yıldız oluşturmayı bırakmış olan galaksilerin merkezlerinde, hala yıldız oluşturan galaksilerdekilerden daha etkin üstün kütleli kara delikler olduğunu keşfetti.
Araştırma sırasında 9,5 ile 12,5 milyar yıl evvel var olan galaksilere bakıldı. Faal kara deliklerden gelen X-ışını ve radyo sinyalleri araştırıldı. Bu sinyaller epeyce zayıf olduğundan dolayı gelen sinyalleri üst üste bindirerek yükseltmek ve ondan sonrasında ortalamasını almak gerekti. Araştırma kararında, kırmızı ve meyyit galaksilerin, hala yıldız oluşturmakta olan galaksilerden daha kuvvetli kara delik aktivitesine sahip olduğu bulundu.
The Astrophysical Journal mecmuasında yayınlanan yeni bulgular, kara deliklerin yıldız oluşumunu durdurduğunu yüzde yüz kanıtlamasa da, etkin kara delikleri kırmızı ve meyyit galaksilere bağlayarak bu hipotezi güçlendiriyor. Bilim insanları bu yaz devreye girecek olan NASA’nın James Webb Uzay Teleskobu’nun daha fazla ispat sağlayacağını düşünüyor.