bencede
New member
“yaşamı bir anda altüst oldu” lafı birçok vakit kulağımıza abartı üzere geliyor. Fakat Sam Bankman-Fried, bir insanın hayatının bir günde nasıl değişebildiğinin en yakın örneği.
30 yaşındaki Bankman-Fried, 8 Kasım gününe kadar o kadar nüfuzlu bir tanesiydi ki isminin baş harfleri olan SBF’i duyanlar kim olduğunu kolaylıkla anlayabiliyordu. Dünyanın en büyük kripto para borsalarından biri olan FTX’in yanı sıra Alameda Research isimli bir alım satım şirketinin de sahibiydi.
Bloomberg’ün hesaplamalarına göre şahsi serveti 15,6 milyar dolar civarındaydı.
Sadece dört yıl ortasında kripto para dünyasının en büyük isimlerinden biri haline gelen Bankman-Fried, gözünü ana akım finansa dikmişti.
Bugün ise elinde yalnızca SBF kısaltması ve 1 milyar kaldı.
Ne var ki kripto dünyasıyla ilgili haberleri yakından takip edenler, Bankman-Fried’in yaşadığı çöküşün yaklaşmakta olduğunu aylardır seziyordu. The New York Times’a göre, global kripto pazarının büyük çalkantılar yaşadığı periyotta, FTX’in “mali temellerinin sallantıda” olduğuna ait haberler de ortalıkta dolanıyordu.
Peki daha bir hafta evvel kripto paranın timsali kabul edilen Bankman-Fried, nasıl bir günde ibret öyküsü haline geldi?
AYNI ANDA BİRDen çok ŞEY YAPMASIYLA ÜNLÜ
Stanford Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde dersler veren iki profesörün oğlu olan Bankman-Fried, Silikon Vadisi’nde yetişti. Çocukluğu satranç, briç üzere oyunlar oynamakla geçti.
Erkek kardeşi Gabe daha evvel Insider’a yaptığı bir açıklamada, “Çocukken oyun oynarken şu biçimde bir eğilimi vardı: Şayet oynadığı kutu oyunu eğlenceliyse tıpkı anda iki oyun birden oynayıp vakit tutardı” demişti.
Kendisini yakından tanıyanlar Bankman-Fried’in birebir anda biroldukça şeyi yapma maharetlerini sık sık lisana getiriyor. Örneğin Alameda Research’ün eş-CEO’su Caroline Ellison Insider’a, “Çoğu vakit birinci ekranda futbol maçı, ikinci bir ekranda YouTube’da Rihanna klipleri izlediğini nazaranbilirsiniz. Bu esnada üçüncü ekranda bildirilerine cevap verir, dördüncü ekranda alım satım yapar, beşinci ekranda ise telefonla konuşmaktadır. Bunların hepsini birebir anda yapar” diye konuşmuştu.
Bankman-Fried Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nde (MIT) fizik okudu. O senelerda derslerinden epeyce ders dışı etkinliklere vakit ayırıyordu. Hatta o da Insider’a yaptığı açıklamada, “Günde aşağı üst 1,5 saat ders çalışıyordum, her yere geç kalıyordum. Nitekim çok ihmalkâr bir öğrenciydim” demişti.
Üniversite yılları Bankman-Fried’in ahlaki görüşlerinin belirlenmesinde tesirli oldu. Bilhassa “etkili hayırseverlik”le ilgileniyordu.
Etkili hayırseverlik insanların vakit içinderını, paralarını ve kaynaklarını diğerlerine en yeterli biçimde yardım etmek için nasıl kullanabileceklerini matematiksel hesaplarla belirlemeyi amaçlayan bir felsefi hareket olarak tanımlanıyor.
ÜÇ YIL İÇİNDE ARBİTRAJ USTASI OLDU
Üniversiteden mezun olduktan daha sonra Haziran 2014’te Bankman-Fried, global alım satım şirketi Jane Street’te çalışmaya başladı. Burada arbitrajın yani bedelli bir varlığı bir piyasada ucuza alıp öteki bir piyasada değerliye satmanın inceliklerini öğrendi.
Bloomberg’ün aktardığına bakılırsa, Jane Street’te geçirdiği üç yılında hasılatının yarısını hayvanların refahı için çalışan topluluklara ve tesirli hayırseverlik ideolojisiyle faaliyet gösteren yardım kuruluşlarına bağışlıyordu.
Üç yılın akabinde tesirli hayırseverlik hareketinin babalarından bir olarak kabul edilen William MacAskill’in kurucusu olduğu MacAskill Tesirli Hayırseverlik Merkezi’nde çalışmaya başladı.
KRİPTO PARANIN POTANSİYELİNİ FARK ETTİ
2017 yılına gelindiğinde kripto para furyası başlamıştı ve yatırımcılar özel piyasalarda kripto alıp satıyordu. Bankman-Fried birtakım para ünitelerinin birtakım piyasalarda başkalarına kıyasla daha yüksek fiyattan süreç gördüğünü fark edince arbitraj marifetlerini kullanarak bu fiyat aralıklarını kara dönüştürebileceğini anladı.
Bitcoin’in bedelinin Asya borsaları ile Batı’daki piyasalar içinde farklı bulunmasına “kimchi primi” ismi veriliyor. Bir tıp lahana turşusu olan kimchi, Kore mutfağının vazgeçilmezlerinden.
Bitcoin’in kıymetinin Asya borsaları ile Batı’daki piyasalar içinde farklı bulunmasına “kimchi primi” ismi veriliyor. Bir çeşit lahana turşusu olan kimchi, Kore mutfağının vazgeçilmezlerinden.
Ekim 2017’de Bankman-Fried, California’nın Berkeley kentinde kendi kripto alım satım şirketi olan Alameda Research’ü kurdu. Alameda’da birlikte çalıştığı şahısların söylemiş olduğine bakılırsa, alım satım konusunda herkesten süratli hareket etmesini sağlayacak yollar bulmakta fazlaca yeterliydi.
Bloomberg’e bakılırsa, Alameda en uygun vakit içinderında günde 15 milyon dolarlık piyasalar ortası süreç yürütüyordu. Yaptığı atılımlar kripto sanayisinde o kadar büyük dalgalanmalara yol açıyordu ki Bankman-Fried, “kripto balinalarının Moby Dick’i” diye anılır olmuştu.
“DANDİK BORSALAR”A ALTERNATİF ARAYIŞINA GİRDİ
2018 yılında, Hong Kong’da regülasyonların ABD’ye kıyasla fazlaca daha gevşek olduğunu fark eden Bankman-Fried ani bir kararla Alameda’nın ofislerini buraya taşıdı. Alameda’nın eski COO’su Andrew Croghan’ın Insider’a aktardığına nazaran, “Hong Kong yerine Berkeley’de çalıştığımız için günde 50 bin dolar kaybettiğimizi düşünüyorum” demişti bu sonucu alırken.
Alım satımdan kazandığı para arttıkça, Bankman-Fried’in hırsları da artıyordu. 2017-2018 yılları içinde kendisinin de kullanıcısı olduğu “dandik borsalar” olarak nitelendirdiği platformlara bir alternatif geliştirmek için baş yormaya başladı.
2019’un birinci günlerinde Bankman-Fried ve takımı kendi kripto borsalarını geliştirmek için hummalı bir çalışma ortasındaydı. Yazılım süreçleri dört ay sürdü ve FTX, Mayıs ayında kullanıcılarla buluştu.
KRİPTO OYUNCULARI FTX’İ ÇOK SEVDİ
FTX kısa mühlet ortasında büyük bir muvaffakiyete ulaştı. Yapılan süreçlerden düşük komite alınması yatırım maliyetlerini azaltıyor, üstelik biroldukça farklı para ünitesi üzerinde süreç yapılabiliyordu. Kripto para karşılığında teminat olarak nakit bile kabul ediliyordu.
Bankman-Fried bir daha sonraki yıl ABD’de FTX’in küçük bir kolu olan FTX US’i kullanıma açtı. Vakit ortasında ABD’deki kripto piyasasından büyük bir dilim almayı hedefliyor, yılda birkaç kere Kongre’nin karşısına çıkıp maddelerde değişiklik yapılması için lobi faaliyetleri yürütüyordu.
Politico’nun aktardığına bakılırsa, beraberinde kripto para yanlısı bir siyasi hareket komitesi (PAC) olan GMI PAC’e de milyonlarca dolar bağış yapıyordu.
Eylül 2021’de Çin hükümetinin her türlü kripto para madenciliğine ve ticaretine ağır cezalar getirmesinin akabinde Bankman-Fried, FTX’in faaliyetlerini Bahama Adaları’na taşımaya kadar verdi. Bu yeni pozisyon ABD’ye coğrafik yakınlık avantajına sahipti. Fakat ülke toprağı olmadığı için ABD Menkul Değerler ve Borsa Kurulu’nun (SEC) kontrol sistemleri da burada işlemiyordu.
Bu sayede birfazlaca rakip kripto borsası büyük para cezaları ödemek ya da düzenleyici kuruluşların soruşturmalarıyla uğraşmak zorunda kalırken FTX’in başı hiç belaya girmedi.
Bankman-Fried’i iş ömründe tanıyan herkes verimsizlikten nefret ettiğini söylüyor. Şirketi merkezinin iki yıl ortasında iki sefer taşınmasının gerisinde da bu yatıyor. Tıpkı biçimde FTX’in yazılımcı takımındaki işçi sayısı, birebir düzeydeki öbür kripto para piyasalarıyla kıyaslandığında epey sonlu. Bankman-Fried daha evvel birinci 6 ayda yalnızca iki yazılımcıyla çalıştıklarını söylemişti. İlerleyen senelerda da bu sayı 10 ile 25 içinde değişti. Fakat bu durum Bankman-Fried dahil tüm FTX çalışanlarının uzun saatler aralıksız çalışmasına niye oluyor. Geçmişte biroldukca çalışanın tükendiklerini hissettikleri için FTX’ten ayrıldıkları biliniyor. Bankman-Fried ise Aralık 2021’de FTX’le ilgili en büyük kaygısının yavaşlamak ve işlemez hale gelmek olduğunu söylemişti.
SADECE 2021’DE 1 MİLYAR 350 MİLYON DOLAR KÂR ETTİ
Yukarıda da dediğimiz üzere FTX’in ortacısı olduğu süreçlerden aldığı komite pek düşüktü. Fakat Bloomberg’e nazaran FTX’in günlük ortalama süreç hacmi 1 milyar dolar civarındaydı. Bir öbür deyişle o küçük komiteler bir ortaya geldiğinde hayli büyük sayılara ulaşılıyordu. O kadar ki Bankman-Fried yalnızca 2021 yılında FTX’ten 350 milyon dolar, Alameda’dan ise 1 milyar dolar kâr etti.
FTX’in kendisi de yatırımcıların gözdesiydi. Şirket, SoftBank Vision Fund, Tiger Küresel, Sequoia Capital ve BlackRock üzere biroldukca yatırımcıdan büyük fonlar aldı. Forbes, 2022 başlarında yatırımcıların FTX’e ve ABD operasyonlarına toplam 40 milyar dolar kıymet biçtiğini yazdı.
Bloomberg Milyarderler Endeksi’ne bakılırsa, Bankman-Fried’in serveti, doruğa ulaştığı Aralık 2021’de devirde 26 milyar doların üzerinde hesaplanıyordu. SBP’in parasını çeşitli sponsorluklara, birtakım siyasetçilerin desteklenmesine ve çeşitli hayır işlerine harcadığı biliniyordu. Insider’da yayımlanan profilde FTX’in, 2021 yılında hayır işlerine 16 milyar dolar bağış yaptığı vurgulanıyordu.
SBF kısa müddet ortasında medyanın da epey sevdiği bir isim haline geldi. Kripto dünyasının sözcülerinden birine dönüştü. Sık sık Bloomberg ve CNBC üzere iktisat kanallarında piyasa dinamiklerine ait yorumlarıyla uzunluk gösterdi.
SBF kısa mühlet ortasında medyanın da epey sevdiği bir isim haline geldi. Kripto dünyasının sözcülerinden birine dönüştü. Sık sık Bloomberg ve CNBC üzere iktisat kanallarında piyasa dinamiklerine ait yorumlarıyla uzunluk gösterdi.
SİYASETE DE İSTİKAMET VERMEYE BAŞLAMIŞTI
Politico’nun haberine bakılırsa, 2020 yılındaki seçimlerdilk evvel Bankman-Fried, Joe Biden’ın seçim kampanyasına 10 milyon dolarlık dev bir bağış yaptı. Bu atılımıyla dikkatleri üzerine çeken Bankman-Fried, siyasette de değerli bir figür haline geldi. Fakat aslında bu Bankman-Fried’in birinci bağışı değildi. bir daha Politico’nun aktardığına bakılırsa, SBF, 2010 yılında Colorado eyaletinin Demokrat Partili senatörü Michael Bennet’ın kampanyasına da katkıda bulunmuştu.
Federal Seçim Komitesi evraklarına nazaran, Bankman-Fried yalnızca 2022 yılında çeşitli siyasi kampanyalara 40 milyon dolardan fazla bağış yaptı. Bağışlar vakit zaman Cumhuriyetçilerin kasasına gitse de yüklü dayanağı Demokratlar aldı. The Los Angeles Times, Bankman-Fried, Senato’nda ve Temsilciler Meclisi’nde Demokratların çoğunlukta kalmasını sağlamak ismine sırasıyla 1 milyon dolarlık ve 6 milyon dolarlık iki bağış yaptı. Ayrıyeten Demokrat Partili Temsilciler Meclisi adayları için çalışan bir üstün PAC de Bankman-Fried’den bağış aldı.
Covid-19’la uğraş çalışmalarına da katkıları bulunan Bankman-Fried kardeşi Gabe’in yöneticisi olduğu Guarding Against Pandemics isimli kâr hedefi gütmeyen kuruluşun en büyük finansörü haline geldi.
Bloomberg’e yaptığı açıklamada bu bağışların tesirli hayırseverlik ideolojisine olan inancının bir kararı olduğunu vurgulayan Bankman-Fried, yıllık gelirinin yüzde 1’i (aşağı üst 100 bin dolar) hariç kalanını bağışlamak istediğini de lisana getirdi.
Bankman-Fried’in ömür biçiminin de tesirli hayırseverliğe olan inancını yansıttığı söyleniyor. Orta segment bir araba kullanan Bankman-Fried, konut arkadaşlarıyla yaşıyor ve vegan besleniyor.
MIAMI HEAT’İN ALANINDAN TOM BRADY’E
aynı vakitte BSF birtakım dikkat cazip kurumsal sponsorluklara da büyük paralar harcadı. Örneğin 19 yıllığına Miami Heat’in alanının isim sponsorluğunu üstüne alan Bankman-Fried’in bu işe 135 milyon dolar harcayacağı kestirim ediliyor.
Diğer yandan bu yıl Harika Bowl sırasında yayınlanan ve ünlü komedyen Larry David’in rol aldığı televizyon reklamı da Bankman-Fried’e 30 milyon dolara mal oldu.
FTX aracılığıyla Washington Wizards ve Golden State Warriors üzere kıymetli basketbol kadrolarıyla da mutabakatlar yapan Bankman-Fried basketbolcu Steph Curry ve Amerikan futbolcu Tom Brady üzere dünyaca ünlü isimleri de iş birlikleri ortasına kattı.
Sözün kısası Bankman-Fried dört koldan ilerliyor ve durdurulamaz üzere görünüyordu.
Silikon Vadisi’ndeki destekçileri, yakın vakte kadar Bankman-Fried’in 20-30 yılda bir gelecek bir yetenek olduğunu düşünüyordu. Race Capital’ın risk sermayedarlarından ve FTX’in çekirdek yatırımcılarından biri olan Edith Yeung, Aralık 2021’de Insider’da yayımlanan profilde “Bence o kripto dünyasının Mark Zuckerberg’ü” diyordu. Forbes mecmuasına bakılırsa de hayli kısa müddette fazlaca güçlü olma noktasında Zuckerberg’ün tek rakibi Bankman-Fried’di.
TEK BİR HABER HER ŞEYİ BİTİRDİ
Ancak geçtiğimiz hafta CoinDesk’te yayımlanan bir haber, göz kamaştıran bu tabloya koyu bir gölge düşürdü. CoinDesk’e sızdırılan bir bilanço tablosuna bakılırsa, Alameda Research’ün mali durumu hiç de düzgün değildi.
Bilanço tablosu Alameda’nın varlıklarının değerli bir kısmının FTX’in kendi kripto para ünitesi olan FTT cinsinden olduğuna işaret ediyordu. Kripto para piyasalarının genelinde yazdan beri yaşanan kriz düşünüldüğünde, yatırımcılar FTT’nin pahasında de ani düşüşler olabileceğinden telaş ediyordu.
Bu haberin çıkmasından kısa bir süre daha sonra FTX’in en büyük rakibi olan Binance’in kurucusu ve işvereni Changpeng Zhao (o da bölümde isminin baş harfleriyle yani CZ olarak anılıyor), Binance’in elindeki FTT’leri (584.818.174 pahasında 22.999.999 FTT) satışa çıkaracağını duyurdu. Bunun akabinde dünyanın dört bir yanındaki yatırımcılar kendi paralarını FTX platformundan çekme telaşına kapıldı. Yaşanan kaos karşısında Bankman-Fried, Binance’e FTX’i kurtarma teklifinde bulundu.
Binance başlangıçta mutabakata sıcak baktığını duyurdu lakin 24 saat ortasında geri adım attı. Bankman-Fried’in şahsi varlıkları yüzde 94 kıymet kaybederken şahsi serveti de 1 milyar dolara geriledi.
Binance ile FTX içindeki bağlantıyı “bir dargın bir barışık” olarak nitelendirmek mümkün. Binance FTX’in birinci yatırımcılarındandı. sonrasındasında Silikon Vadisi’nin büyük oyuncularının FTX’i ileri taşımasıyla iki borsa rakip oldu. Zhao’un Bankman-Fried’in Kongre’de yaptığı kimi açıklamalardan hoşlanmadığı söyleniyordu fakat bir daha de Binance büyük ölçüde FTT tutuyordu. Öteki yandan CZ ile SBF’nin saç modellerinden, yöneticilik biçimlerine kadar her şeyleri de kıyaslanıyordu. Daha sessiz olan CZ perde ardında kalırken, SBF’in konferanstan konferansa koşup Üstün Bowl reklamları hazırlatması tartışma konusu oluyordu. FTX’in çöküşü ve Binance’den yardım istemesi bu ikili içindeki yarışın bitmiş olduği ve CZ’nin kripto dünyasının emsalsiz hükümdarı olduğu formunda yorumlandı.
Bankman-Fried çöküşün akabinde şirketin birtakım yatırımcılarına yazdığı bir mektupta en büyük önceliğin müşterilerin varlıklarını, kesimi ve FTX hissedarlarını korumak olduğunu belirterek, “Daha uygununu yapamadığım için özür dilerim. Müşterilerin varlıklarını ve sizin yatırımlarınızı korumak için elimden geleni yapacağım” dedi.
Bundan daha sonra ne olacağını vakit gösterecek lakin faturanın FTX müşterilerine kesilmesi epeyce mümkün görünüyor.
30 yaşındaki Bankman-Fried, 8 Kasım gününe kadar o kadar nüfuzlu bir tanesiydi ki isminin baş harfleri olan SBF’i duyanlar kim olduğunu kolaylıkla anlayabiliyordu. Dünyanın en büyük kripto para borsalarından biri olan FTX’in yanı sıra Alameda Research isimli bir alım satım şirketinin de sahibiydi.
Bloomberg’ün hesaplamalarına göre şahsi serveti 15,6 milyar dolar civarındaydı.
Sadece dört yıl ortasında kripto para dünyasının en büyük isimlerinden biri haline gelen Bankman-Fried, gözünü ana akım finansa dikmişti.
Bugün ise elinde yalnızca SBF kısaltması ve 1 milyar kaldı.
Ne var ki kripto dünyasıyla ilgili haberleri yakından takip edenler, Bankman-Fried’in yaşadığı çöküşün yaklaşmakta olduğunu aylardır seziyordu. The New York Times’a göre, global kripto pazarının büyük çalkantılar yaşadığı periyotta, FTX’in “mali temellerinin sallantıda” olduğuna ait haberler de ortalıkta dolanıyordu.
Peki daha bir hafta evvel kripto paranın timsali kabul edilen Bankman-Fried, nasıl bir günde ibret öyküsü haline geldi?
AYNI ANDA BİRDen çok ŞEY YAPMASIYLA ÜNLÜ
Stanford Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde dersler veren iki profesörün oğlu olan Bankman-Fried, Silikon Vadisi’nde yetişti. Çocukluğu satranç, briç üzere oyunlar oynamakla geçti.
Erkek kardeşi Gabe daha evvel Insider’a yaptığı bir açıklamada, “Çocukken oyun oynarken şu biçimde bir eğilimi vardı: Şayet oynadığı kutu oyunu eğlenceliyse tıpkı anda iki oyun birden oynayıp vakit tutardı” demişti.
Kendisini yakından tanıyanlar Bankman-Fried’in birebir anda biroldukça şeyi yapma maharetlerini sık sık lisana getiriyor. Örneğin Alameda Research’ün eş-CEO’su Caroline Ellison Insider’a, “Çoğu vakit birinci ekranda futbol maçı, ikinci bir ekranda YouTube’da Rihanna klipleri izlediğini nazaranbilirsiniz. Bu esnada üçüncü ekranda bildirilerine cevap verir, dördüncü ekranda alım satım yapar, beşinci ekranda ise telefonla konuşmaktadır. Bunların hepsini birebir anda yapar” diye konuşmuştu.
Bankman-Fried Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nde (MIT) fizik okudu. O senelerda derslerinden epeyce ders dışı etkinliklere vakit ayırıyordu. Hatta o da Insider’a yaptığı açıklamada, “Günde aşağı üst 1,5 saat ders çalışıyordum, her yere geç kalıyordum. Nitekim çok ihmalkâr bir öğrenciydim” demişti.
Üniversite yılları Bankman-Fried’in ahlaki görüşlerinin belirlenmesinde tesirli oldu. Bilhassa “etkili hayırseverlik”le ilgileniyordu.
Etkili hayırseverlik insanların vakit içinderını, paralarını ve kaynaklarını diğerlerine en yeterli biçimde yardım etmek için nasıl kullanabileceklerini matematiksel hesaplarla belirlemeyi amaçlayan bir felsefi hareket olarak tanımlanıyor.
ÜÇ YIL İÇİNDE ARBİTRAJ USTASI OLDU
Üniversiteden mezun olduktan daha sonra Haziran 2014’te Bankman-Fried, global alım satım şirketi Jane Street’te çalışmaya başladı. Burada arbitrajın yani bedelli bir varlığı bir piyasada ucuza alıp öteki bir piyasada değerliye satmanın inceliklerini öğrendi.
Bloomberg’ün aktardığına bakılırsa, Jane Street’te geçirdiği üç yılında hasılatının yarısını hayvanların refahı için çalışan topluluklara ve tesirli hayırseverlik ideolojisiyle faaliyet gösteren yardım kuruluşlarına bağışlıyordu.
Üç yılın akabinde tesirli hayırseverlik hareketinin babalarından bir olarak kabul edilen William MacAskill’in kurucusu olduğu MacAskill Tesirli Hayırseverlik Merkezi’nde çalışmaya başladı.
KRİPTO PARANIN POTANSİYELİNİ FARK ETTİ
2017 yılına gelindiğinde kripto para furyası başlamıştı ve yatırımcılar özel piyasalarda kripto alıp satıyordu. Bankman-Fried birtakım para ünitelerinin birtakım piyasalarda başkalarına kıyasla daha yüksek fiyattan süreç gördüğünü fark edince arbitraj marifetlerini kullanarak bu fiyat aralıklarını kara dönüştürebileceğini anladı.
Bitcoin’in bedelinin Asya borsaları ile Batı’daki piyasalar içinde farklı bulunmasına “kimchi primi” ismi veriliyor. Bir tıp lahana turşusu olan kimchi, Kore mutfağının vazgeçilmezlerinden.
Bitcoin’in kıymetinin Asya borsaları ile Batı’daki piyasalar içinde farklı bulunmasına “kimchi primi” ismi veriliyor. Bir çeşit lahana turşusu olan kimchi, Kore mutfağının vazgeçilmezlerinden.
Ekim 2017’de Bankman-Fried, California’nın Berkeley kentinde kendi kripto alım satım şirketi olan Alameda Research’ü kurdu. Alameda’da birlikte çalıştığı şahısların söylemiş olduğine bakılırsa, alım satım konusunda herkesten süratli hareket etmesini sağlayacak yollar bulmakta fazlaca yeterliydi.
Bloomberg’e bakılırsa, Alameda en uygun vakit içinderında günde 15 milyon dolarlık piyasalar ortası süreç yürütüyordu. Yaptığı atılımlar kripto sanayisinde o kadar büyük dalgalanmalara yol açıyordu ki Bankman-Fried, “kripto balinalarının Moby Dick’i” diye anılır olmuştu.
“DANDİK BORSALAR”A ALTERNATİF ARAYIŞINA GİRDİ
2018 yılında, Hong Kong’da regülasyonların ABD’ye kıyasla fazlaca daha gevşek olduğunu fark eden Bankman-Fried ani bir kararla Alameda’nın ofislerini buraya taşıdı. Alameda’nın eski COO’su Andrew Croghan’ın Insider’a aktardığına nazaran, “Hong Kong yerine Berkeley’de çalıştığımız için günde 50 bin dolar kaybettiğimizi düşünüyorum” demişti bu sonucu alırken.
Alım satımdan kazandığı para arttıkça, Bankman-Fried’in hırsları da artıyordu. 2017-2018 yılları içinde kendisinin de kullanıcısı olduğu “dandik borsalar” olarak nitelendirdiği platformlara bir alternatif geliştirmek için baş yormaya başladı.
2019’un birinci günlerinde Bankman-Fried ve takımı kendi kripto borsalarını geliştirmek için hummalı bir çalışma ortasındaydı. Yazılım süreçleri dört ay sürdü ve FTX, Mayıs ayında kullanıcılarla buluştu.
KRİPTO OYUNCULARI FTX’İ ÇOK SEVDİ
FTX kısa mühlet ortasında büyük bir muvaffakiyete ulaştı. Yapılan süreçlerden düşük komite alınması yatırım maliyetlerini azaltıyor, üstelik biroldukça farklı para ünitesi üzerinde süreç yapılabiliyordu. Kripto para karşılığında teminat olarak nakit bile kabul ediliyordu.
Bankman-Fried bir daha sonraki yıl ABD’de FTX’in küçük bir kolu olan FTX US’i kullanıma açtı. Vakit ortasında ABD’deki kripto piyasasından büyük bir dilim almayı hedefliyor, yılda birkaç kere Kongre’nin karşısına çıkıp maddelerde değişiklik yapılması için lobi faaliyetleri yürütüyordu.
Politico’nun aktardığına bakılırsa, beraberinde kripto para yanlısı bir siyasi hareket komitesi (PAC) olan GMI PAC’e de milyonlarca dolar bağış yapıyordu.
Eylül 2021’de Çin hükümetinin her türlü kripto para madenciliğine ve ticaretine ağır cezalar getirmesinin akabinde Bankman-Fried, FTX’in faaliyetlerini Bahama Adaları’na taşımaya kadar verdi. Bu yeni pozisyon ABD’ye coğrafik yakınlık avantajına sahipti. Fakat ülke toprağı olmadığı için ABD Menkul Değerler ve Borsa Kurulu’nun (SEC) kontrol sistemleri da burada işlemiyordu.
Bu sayede birfazlaca rakip kripto borsası büyük para cezaları ödemek ya da düzenleyici kuruluşların soruşturmalarıyla uğraşmak zorunda kalırken FTX’in başı hiç belaya girmedi.
Bankman-Fried’i iş ömründe tanıyan herkes verimsizlikten nefret ettiğini söylüyor. Şirketi merkezinin iki yıl ortasında iki sefer taşınmasının gerisinde da bu yatıyor. Tıpkı biçimde FTX’in yazılımcı takımındaki işçi sayısı, birebir düzeydeki öbür kripto para piyasalarıyla kıyaslandığında epey sonlu. Bankman-Fried daha evvel birinci 6 ayda yalnızca iki yazılımcıyla çalıştıklarını söylemişti. İlerleyen senelerda da bu sayı 10 ile 25 içinde değişti. Fakat bu durum Bankman-Fried dahil tüm FTX çalışanlarının uzun saatler aralıksız çalışmasına niye oluyor. Geçmişte biroldukca çalışanın tükendiklerini hissettikleri için FTX’ten ayrıldıkları biliniyor. Bankman-Fried ise Aralık 2021’de FTX’le ilgili en büyük kaygısının yavaşlamak ve işlemez hale gelmek olduğunu söylemişti.
SADECE 2021’DE 1 MİLYAR 350 MİLYON DOLAR KÂR ETTİ
Yukarıda da dediğimiz üzere FTX’in ortacısı olduğu süreçlerden aldığı komite pek düşüktü. Fakat Bloomberg’e nazaran FTX’in günlük ortalama süreç hacmi 1 milyar dolar civarındaydı. Bir öbür deyişle o küçük komiteler bir ortaya geldiğinde hayli büyük sayılara ulaşılıyordu. O kadar ki Bankman-Fried yalnızca 2021 yılında FTX’ten 350 milyon dolar, Alameda’dan ise 1 milyar dolar kâr etti.
FTX’in kendisi de yatırımcıların gözdesiydi. Şirket, SoftBank Vision Fund, Tiger Küresel, Sequoia Capital ve BlackRock üzere biroldukca yatırımcıdan büyük fonlar aldı. Forbes, 2022 başlarında yatırımcıların FTX’e ve ABD operasyonlarına toplam 40 milyar dolar kıymet biçtiğini yazdı.
Bloomberg Milyarderler Endeksi’ne bakılırsa, Bankman-Fried’in serveti, doruğa ulaştığı Aralık 2021’de devirde 26 milyar doların üzerinde hesaplanıyordu. SBP’in parasını çeşitli sponsorluklara, birtakım siyasetçilerin desteklenmesine ve çeşitli hayır işlerine harcadığı biliniyordu. Insider’da yayımlanan profilde FTX’in, 2021 yılında hayır işlerine 16 milyar dolar bağış yaptığı vurgulanıyordu.
SBF kısa müddet ortasında medyanın da epey sevdiği bir isim haline geldi. Kripto dünyasının sözcülerinden birine dönüştü. Sık sık Bloomberg ve CNBC üzere iktisat kanallarında piyasa dinamiklerine ait yorumlarıyla uzunluk gösterdi.
SBF kısa mühlet ortasında medyanın da epey sevdiği bir isim haline geldi. Kripto dünyasının sözcülerinden birine dönüştü. Sık sık Bloomberg ve CNBC üzere iktisat kanallarında piyasa dinamiklerine ait yorumlarıyla uzunluk gösterdi.
SİYASETE DE İSTİKAMET VERMEYE BAŞLAMIŞTI
Politico’nun haberine bakılırsa, 2020 yılındaki seçimlerdilk evvel Bankman-Fried, Joe Biden’ın seçim kampanyasına 10 milyon dolarlık dev bir bağış yaptı. Bu atılımıyla dikkatleri üzerine çeken Bankman-Fried, siyasette de değerli bir figür haline geldi. Fakat aslında bu Bankman-Fried’in birinci bağışı değildi. bir daha Politico’nun aktardığına bakılırsa, SBF, 2010 yılında Colorado eyaletinin Demokrat Partili senatörü Michael Bennet’ın kampanyasına da katkıda bulunmuştu.
Federal Seçim Komitesi evraklarına nazaran, Bankman-Fried yalnızca 2022 yılında çeşitli siyasi kampanyalara 40 milyon dolardan fazla bağış yaptı. Bağışlar vakit zaman Cumhuriyetçilerin kasasına gitse de yüklü dayanağı Demokratlar aldı. The Los Angeles Times, Bankman-Fried, Senato’nda ve Temsilciler Meclisi’nde Demokratların çoğunlukta kalmasını sağlamak ismine sırasıyla 1 milyon dolarlık ve 6 milyon dolarlık iki bağış yaptı. Ayrıyeten Demokrat Partili Temsilciler Meclisi adayları için çalışan bir üstün PAC de Bankman-Fried’den bağış aldı.
Covid-19’la uğraş çalışmalarına da katkıları bulunan Bankman-Fried kardeşi Gabe’in yöneticisi olduğu Guarding Against Pandemics isimli kâr hedefi gütmeyen kuruluşun en büyük finansörü haline geldi.
Bloomberg’e yaptığı açıklamada bu bağışların tesirli hayırseverlik ideolojisine olan inancının bir kararı olduğunu vurgulayan Bankman-Fried, yıllık gelirinin yüzde 1’i (aşağı üst 100 bin dolar) hariç kalanını bağışlamak istediğini de lisana getirdi.
Bankman-Fried’in ömür biçiminin de tesirli hayırseverliğe olan inancını yansıttığı söyleniyor. Orta segment bir araba kullanan Bankman-Fried, konut arkadaşlarıyla yaşıyor ve vegan besleniyor.
MIAMI HEAT’İN ALANINDAN TOM BRADY’E
aynı vakitte BSF birtakım dikkat cazip kurumsal sponsorluklara da büyük paralar harcadı. Örneğin 19 yıllığına Miami Heat’in alanının isim sponsorluğunu üstüne alan Bankman-Fried’in bu işe 135 milyon dolar harcayacağı kestirim ediliyor.
Diğer yandan bu yıl Harika Bowl sırasında yayınlanan ve ünlü komedyen Larry David’in rol aldığı televizyon reklamı da Bankman-Fried’e 30 milyon dolara mal oldu.
FTX aracılığıyla Washington Wizards ve Golden State Warriors üzere kıymetli basketbol kadrolarıyla da mutabakatlar yapan Bankman-Fried basketbolcu Steph Curry ve Amerikan futbolcu Tom Brady üzere dünyaca ünlü isimleri de iş birlikleri ortasına kattı.
Sözün kısası Bankman-Fried dört koldan ilerliyor ve durdurulamaz üzere görünüyordu.
Silikon Vadisi’ndeki destekçileri, yakın vakte kadar Bankman-Fried’in 20-30 yılda bir gelecek bir yetenek olduğunu düşünüyordu. Race Capital’ın risk sermayedarlarından ve FTX’in çekirdek yatırımcılarından biri olan Edith Yeung, Aralık 2021’de Insider’da yayımlanan profilde “Bence o kripto dünyasının Mark Zuckerberg’ü” diyordu. Forbes mecmuasına bakılırsa de hayli kısa müddette fazlaca güçlü olma noktasında Zuckerberg’ün tek rakibi Bankman-Fried’di.
TEK BİR HABER HER ŞEYİ BİTİRDİ
Ancak geçtiğimiz hafta CoinDesk’te yayımlanan bir haber, göz kamaştıran bu tabloya koyu bir gölge düşürdü. CoinDesk’e sızdırılan bir bilanço tablosuna bakılırsa, Alameda Research’ün mali durumu hiç de düzgün değildi.
Bilanço tablosu Alameda’nın varlıklarının değerli bir kısmının FTX’in kendi kripto para ünitesi olan FTT cinsinden olduğuna işaret ediyordu. Kripto para piyasalarının genelinde yazdan beri yaşanan kriz düşünüldüğünde, yatırımcılar FTT’nin pahasında de ani düşüşler olabileceğinden telaş ediyordu.
Bu haberin çıkmasından kısa bir süre daha sonra FTX’in en büyük rakibi olan Binance’in kurucusu ve işvereni Changpeng Zhao (o da bölümde isminin baş harfleriyle yani CZ olarak anılıyor), Binance’in elindeki FTT’leri (584.818.174 pahasında 22.999.999 FTT) satışa çıkaracağını duyurdu. Bunun akabinde dünyanın dört bir yanındaki yatırımcılar kendi paralarını FTX platformundan çekme telaşına kapıldı. Yaşanan kaos karşısında Bankman-Fried, Binance’e FTX’i kurtarma teklifinde bulundu.
Binance başlangıçta mutabakata sıcak baktığını duyurdu lakin 24 saat ortasında geri adım attı. Bankman-Fried’in şahsi varlıkları yüzde 94 kıymet kaybederken şahsi serveti de 1 milyar dolara geriledi.
Binance ile FTX içindeki bağlantıyı “bir dargın bir barışık” olarak nitelendirmek mümkün. Binance FTX’in birinci yatırımcılarındandı. sonrasındasında Silikon Vadisi’nin büyük oyuncularının FTX’i ileri taşımasıyla iki borsa rakip oldu. Zhao’un Bankman-Fried’in Kongre’de yaptığı kimi açıklamalardan hoşlanmadığı söyleniyordu fakat bir daha de Binance büyük ölçüde FTT tutuyordu. Öteki yandan CZ ile SBF’nin saç modellerinden, yöneticilik biçimlerine kadar her şeyleri de kıyaslanıyordu. Daha sessiz olan CZ perde ardında kalırken, SBF’in konferanstan konferansa koşup Üstün Bowl reklamları hazırlatması tartışma konusu oluyordu. FTX’in çöküşü ve Binance’den yardım istemesi bu ikili içindeki yarışın bitmiş olduği ve CZ’nin kripto dünyasının emsalsiz hükümdarı olduğu formunda yorumlandı.
Bankman-Fried çöküşün akabinde şirketin birtakım yatırımcılarına yazdığı bir mektupta en büyük önceliğin müşterilerin varlıklarını, kesimi ve FTX hissedarlarını korumak olduğunu belirterek, “Daha uygununu yapamadığım için özür dilerim. Müşterilerin varlıklarını ve sizin yatırımlarınızı korumak için elimden geleni yapacağım” dedi.
Bundan daha sonra ne olacağını vakit gösterecek lakin faturanın FTX müşterilerine kesilmesi epeyce mümkün görünüyor.