celikci
New member
Astronomlar, geçtiğimiz onlarca yıl içerisinde kimisi küçük, kimisi büyük bir fazlaca kara delik tespit ettiler. Daha küçük olan karadelikler yalnızca birkaç güneş boyutundayken, daha büyük olan kara delikler kütle olarak milyonlarca güneşin toplamına eşitti. Fakat bütün bu keşifler sırasında orta boyutlu kara deliklerin nerede olduğu sorusu daima yanıtsız kaldı.
Daha küçük ve daha büyük kara delikler içindeki bu kayıp irtibat, uzun müddettir bilim insanlarından saklanmayı başardı. Fakat geçtiğimiz Çarşamba günü Astrophysical Journal’da yayınlanan bir araştırma, bu “orta kara deliklerin” nerede saklandığını keşfetmiş olabilir.
Geçmişte, gökbilimciler orta büyüklükteki kara deliklerin varlığını teori olarak kabul etmişlerdi. Lakin onları nasıl bulacağımız sorusu varlığını sürdürmekteydi. Kara delik avcılarının olağanda kullandıkları sistemin bilakis bu kara deliklere düşen cisimlerin yaydığı ışığın tespit edilmesi pek güç.
Washington Eyalet Üniversitesi’nde yardımcı doçent ve çalışmanın başyazarı Vivienne Baldassare, “Orta büyüklükteki kara deliklerin oluşumuyla ilgili teorilerin birden fazla, sırf epey erken kozmosta bulunan şartlara dayanır. Nitekim ağır yıldız kümelerinde kozmik vakit boyunca oluşabileceklerini öneren öbür bir teoriyi test etmek istedik” dedi.
Nükleer yıldız kümeleri, birçok gökadanın (galaksi) merkezini işgal eden bilhassa ağır, büyük kütleli yıldız kümeleridir. Bu kümeler, bildiğimiz en ağır yıldız ortamlarıdır. Araştırmacılar, bu teoriyi test etmek için dünyanın en kuvvetli X-ışını teleskopu olan Chandra X-Ray Gözlemevi‘ni kullandılar. Bu çok hassas uzay teleskobu, Dünya’nın yörüngesinde dönerek derin uzaydan yayılan en zayıf X-ışını radyasyonlarını bile yakalamak için özel olarak tasarlanmıştır. Araştırmacılar, 108 farklı galaksideki nükleer yıldız kümelerindeki kara deliklerin X-ışını imzalarını aramak için teleskopu kullandılar.
Baldassare, “Chandra, temelde bu tıp işleri yapabilen dünyadaki tek aygıttır” dedi ve devam etti: “Bu fazlaca kompakt nükleer yıldız kümelerinde kara delik imzaları ararken değerli olan, X-ışını kaynaklarının pozisyonlarını fazlaca hassas bir biçimde belirleyebiliyor.“
Tahlillerinden daha sonra araştırmacılar, bir nükleer yıldız kümesinin makul bir kütle ve yoğunluk eşiğinin üzerinde olması durumunda, bir kara deliğin göstergesi olan X-ışını işaretlerini yaydığını ve bunu eşiğin altındaki kümelerin iki katı oranında yaptığını buldular. Ayrıyeten nükleer yıldız kümeleri ortasındaki şartların daha küçük kara deliklerin orta boyuta büyümesine müsaade verebileceğine dair deliller da buldular.
Araştırma raporunda, “bu, temel olarak, gereğince büyük ve kompakt olan yıldız kümelerinin bir kara delik oluşturabilmesi gerektiği manasına gelir” deniliyor. Araştırmacılar, daha evvelki çalışmalarda bu cins nükleer yıldız kümelerinde kara delikler bulunduğuna dair deliller bulunsa da, bu bölgelerin niye kara delikler oluşturmaya elverişli olduğunun tam olarak bilinmediğini söylüyorlar.
bir daha de Baldassare, grubun nükleer küme kaynaklı kara delikleri bulma arayışındaki ilerlemesini bilhassa heyecan verici olarak nitelendiriyor: “Bu kara deliklerin birçoklarının, harika kütleli kara delikler ile yıldız kütleli karadelikler içinde, varlıklarına dair epeyce az delil bulunan orta kütle rejiminde olmasını bekliyoruz.“
Daha küçük ve daha büyük kara delikler içindeki bu kayıp irtibat, uzun müddettir bilim insanlarından saklanmayı başardı. Fakat geçtiğimiz Çarşamba günü Astrophysical Journal’da yayınlanan bir araştırma, bu “orta kara deliklerin” nerede saklandığını keşfetmiş olabilir.
Geçmişte, gökbilimciler orta büyüklükteki kara deliklerin varlığını teori olarak kabul etmişlerdi. Lakin onları nasıl bulacağımız sorusu varlığını sürdürmekteydi. Kara delik avcılarının olağanda kullandıkları sistemin bilakis bu kara deliklere düşen cisimlerin yaydığı ışığın tespit edilmesi pek güç.
Washington Eyalet Üniversitesi’nde yardımcı doçent ve çalışmanın başyazarı Vivienne Baldassare, “Orta büyüklükteki kara deliklerin oluşumuyla ilgili teorilerin birden fazla, sırf epey erken kozmosta bulunan şartlara dayanır. Nitekim ağır yıldız kümelerinde kozmik vakit boyunca oluşabileceklerini öneren öbür bir teoriyi test etmek istedik” dedi.
Nükleer yıldız kümeleri, birçok gökadanın (galaksi) merkezini işgal eden bilhassa ağır, büyük kütleli yıldız kümeleridir. Bu kümeler, bildiğimiz en ağır yıldız ortamlarıdır. Araştırmacılar, bu teoriyi test etmek için dünyanın en kuvvetli X-ışını teleskopu olan Chandra X-Ray Gözlemevi‘ni kullandılar. Bu çok hassas uzay teleskobu, Dünya’nın yörüngesinde dönerek derin uzaydan yayılan en zayıf X-ışını radyasyonlarını bile yakalamak için özel olarak tasarlanmıştır. Araştırmacılar, 108 farklı galaksideki nükleer yıldız kümelerindeki kara deliklerin X-ışını imzalarını aramak için teleskopu kullandılar.
Baldassare, “Chandra, temelde bu tıp işleri yapabilen dünyadaki tek aygıttır” dedi ve devam etti: “Bu fazlaca kompakt nükleer yıldız kümelerinde kara delik imzaları ararken değerli olan, X-ışını kaynaklarının pozisyonlarını fazlaca hassas bir biçimde belirleyebiliyor.“
Tahlillerinden daha sonra araştırmacılar, bir nükleer yıldız kümesinin makul bir kütle ve yoğunluk eşiğinin üzerinde olması durumunda, bir kara deliğin göstergesi olan X-ışını işaretlerini yaydığını ve bunu eşiğin altındaki kümelerin iki katı oranında yaptığını buldular. Ayrıyeten nükleer yıldız kümeleri ortasındaki şartların daha küçük kara deliklerin orta boyuta büyümesine müsaade verebileceğine dair deliller da buldular.
Araştırma raporunda, “bu, temel olarak, gereğince büyük ve kompakt olan yıldız kümelerinin bir kara delik oluşturabilmesi gerektiği manasına gelir” deniliyor. Araştırmacılar, daha evvelki çalışmalarda bu cins nükleer yıldız kümelerinde kara delikler bulunduğuna dair deliller bulunsa da, bu bölgelerin niye kara delikler oluşturmaya elverişli olduğunun tam olarak bilinmediğini söylüyorlar.
bir daha de Baldassare, grubun nükleer küme kaynaklı kara delikleri bulma arayışındaki ilerlemesini bilhassa heyecan verici olarak nitelendiriyor: “Bu kara deliklerin birçoklarının, harika kütleli kara delikler ile yıldız kütleli karadelikler içinde, varlıklarına dair epeyce az delil bulunan orta kütle rejiminde olmasını bekliyoruz.“