Genetiği değiştirilmiş sivrisinekler tabiata salınmıştı: Birinci sonuçları belirli oldu

celikci

New member
Florida Keys’de, genetiği değiştirilmiş sivrisineklerin tabiata salındığı birinci açık hava denemesi sonuçlandı. Deney, bu değiştirilmiş sivrisineklerin hastalık yayan sivrisinek popülasyonlarını bastırmaya yardımcı olup olmayacağını görmek için yapıldı.

çeşidinin birinci örneği olan bu çalışmada, biyoteknoloji firması Oxitec, Florida ada zincirindeki özel mülklere genetiği değiştirilmiş sivrisinek yumurtaları yerleştirdi. Bu sivrisinekler erkek olacak biçimde tasarlandı, ısırmıyorlar ve yalnızca erkek yavru ürüyordu.

Araştırmacılar, Oxitec sivrisineklerinin lokal böceklerle başarılı bir biçimde çiftleşip eşleşmeyeceğini görmek istediler – şayet çiftleşirlerse ve yalnızca ısırmayan erkek yavrular üretirlerse bu, yabani sivrisineklerin sayısını azaltacaktı. Genetiği değiştirilen ve salıverilen erkek sivrisineklerin tabiattaki dişi sivrisineklerle çiftleşmesi ve protein transferi gerçekleştirmesiyle doğacak yavrulardan insanlara hastalık bulaşmasının da durdurulacağı düşünülüyordu.

Bu ayın başlarında yapılan bir şirket duyurusunda denemenin başarıldığı olduğu argüman edildi ve dataların çabucak sonrasındaki bir tarihte daha fazla tahlil edilip ve yayınlanacağı duyuruldu.

Popular Science’ın haberine nazaran Oxitec araştırmacıları değiştirilmiş sivrisineklerin yetişkinliğe ulaştığında uçuş ve keşif davranışlarının yabanî sivrisineklerin yetenekleriyle eşleştiğini buldu. Böcekler ayrıyeten, Oxitec tuzaklarına yumurta bırakan yerli dişi sivrisineklerle de başarılı bir biçimde çiftleşti. Araştırmacılar, bir laboratuvarda yumurtadan çıkmalarını izlemek için 22.000’den çok yumurta topladı. Oxitec, yumurtaların hepsinden erkek çıktığını doğruladı. Dişi yumurtaları öldüren gen yalnızca üç sivrisinek jenerasyonu boyunca devam etti.


Florida Keys’deki bu denemelere ait tartışmalar da sürüyor. Bu çalışmaya kadar, ABD’de açık havada genetiğiyle oynanmış sivrisinekler test edilmemişti ve Florida Keys sakinlerinin birçok, mahallelerinin test alanı olarak kullanılması konusunda pek de olumlu değillerdi. Bir küme, şirketin sivrisinek saldığı ülkelerde hastalıkları izlemediğini, teknolojisinin fiyatını açıklamadığını ve başka denemelerin muvaffakiyetini abarttığını argüman ederek, Oxitec’in evvelki deneylerde yaptığı argüman edilen yanlışların bir listesini bile çıkardı.

Oxitec’in planlarını dokuz yıldır takip ettiğini söyleyen Key Largo sakini Mara Daly, 2021’de Undark’a verdiği demeçte bu teknolojiye güvenmediğini, sivrisineklerin lokal ekosistemlerini nasıl etkileyeceği konusunda kaygılı olduğunu söylemişti.

Her şeye karşın bilim insanları, on yıldan fazla bir müddetdir hastalık bulaşmasını azaltmak için böceklerin genetiğini değiştirmek üzerinde çalıştıklarını söylüyor. Sivrisinekler birincil amaç durumunda, lakin araştırmacılar ayrıyeten Lyme üzere hastalıkları engellemek için keneleri değiştirmeyi de denedi.

Oxitec’in sivrisineklerinin halk sıhhati için bir fark yaratıp yaratmayacağı çabucak hemen net değil. Lakin lokal bir küme olan Florida Keys Sivrisinek Denetim Bölgesi, Oxitec’in denemelerini destekliyor. FKMCD’nin yönetici yöneticisi Andrea Leal, Nature’a verdiği demeçte, “Birden çok hastalık salgınıyla uğraştık, bu yüzden buradaki insanlarımızı ve ekonomiyi korumak için elimizden gelen her şeyi yapmalıyız” dedi ve ekledi: “yararlı olabilecek rastgele bir araca baht vermemiz koşul…”
 
Üst