El-Hamra Sarayı’nda mora dönüşen altınların gizemi en sonunda çözüldü

celikci

New member
Bilbo Baggins’in de söylemiş olduği üzere, altın olan her şey altın üzere parlamayabilir. kimi vakit de, duvar ve tavan süslemelerinde kullanılan altın bir tabakanın yüzseneler boyunca renk değiştirdiği El-Hamra (Alhambra) Sarayı’nda olduğu gibi mor renge dönüşebilir.

Bu renk değişimi şimdiye kadar gizemli bir olay üzere görülüyordu lakin dönüşümün kimyası en sonunda açıklığa kavuşturuldu.

İspanya – Granada’daki El-Hamra Sarayı, İslam mimarisinin dünyadaki en büyük örneklerinden biri olarak kabul edilir. Sarayın inşaatı 1238’de başladı, fakat, bilhassa 14. yüzyılda birfazlaca sefer değiştirildi ve genişletildi.

El-Hamra’nın tavanlarının kimi kısımları altın varaklarla yaldızlıdır, lakin kimi yerlerde bunlar olağandışı mor lekeler geliştirmiştir. Mor, Roma periyodundan beri imparatorlarla ilişkilendirilmiş olabilir, lakin sarayın ne yöneticileri ne de inşaatçıları bu durumu beklemiyordu.

Granada Üniversitesi’nden Profesör Carolina Cardell ve Dr. Isabel Guerra, Science Advances’te belirttiği üzere, altının nanopartiküller haline gelmesine yol açan bir dizi kimyasal tepki bu mor rengi ortaya çıkartıyor.

Bu mor modüller, gözlemcilerin başını karıştırıyordu. Çünkü makalenin de belirttiği üzere, “saf altın (Au), doğal ve endüstriyel ortamlarda en az reaktif metaldir. Au güneş ışığı altında renk değiştirmez yahut nem, hava kirliliği, aşındırıcı gazlar ve yüksek sıcaklıklar üzere genel çevresel durumlarda değişmez.

El-Hamra, kimi vakit İspanya’nın İslami altın çağı olarak bilinen periyoda ilişkin olsa da, süs eşyaları som altından değildi. bu biçimde bir üretim hem pratik olmaz birebir vakitte gülünç derecede değerli olurdu. Ayrıyeten muhtemelen yüzseneler boyunca daima hırsızların amacı olacaktı. Bunun yerine, ince bir altın katman ile yaldızlanan kalaydan üretilmekteydi.

(A) Alhambra’daki Lions sarayının genel görünümü. (B) Kapalı ıslak alanlarda (siyah oklar) mor renk izleri gösteren epey renkli kalıntılar. (C) Mukarnaslarda yerleri mor renkli olan hasarlı yaldızlı teneke. Cardell ve Guerra/Bilim Gelişmeleri

2006 tarihindeki bir makale, mor rengi tanımlayarak, yalnızca nemli bölgelerde meydana geldiğini, fakat sebebini açıklayamadığını belirtiyordu.

Cardell ve Guerra, mor lekeleri incelemek ve bunları yepyeni altın tonlarını koruyan alanlarla karşılaştırmak için yüksek çözünürlüklü bir alan emisyonlu taramalı elektron mikroskobu kullandı.

Bu renk, başka metallerdeki üzere altın parçacıklarının da yalnızca nanometre genişliğindeyken dökme materyal formu ile karşılaştırıldığında farklı özelliklere sahip olması gerçeğinden geliyor. Hatta, yalnızca boyutlarını ve usullerini değiştirerek suda asılı duran altın parçacıklarından gökkuşağının büyük çoğunluğunu elde etmek mümkün. Görünür ışığın dalga uzunluklarına emsal boyutta olan parçacıklar, muhakkak fotonları emer ve gözlerimiz tarafınca toplanacak daha uzun ve daha kısa olanları yansıtır.

Yazarlar, klor açısından güçlü suya maruz kalmanın yaldızı yaklaşık 70 nanometre genişliğinde nanopartiküllere ayırdığını buldular. Bu boyut, bakılırsabildiğimiz başka birçok ışığı emerken ışık spektrumunun menekşe kısmını yansıtmak için yanlışsız boyuttaydı. Tesir 19. yüzyılda alımlı görülmedi ve bir alçı kaplama ile kaplandı, lakin kimi alanlar kendini göstermeye başladı.

(D) İçten dışa gerçek görünen yaldızlı kalay yapı: aşınmış gri-siyah metalik folyo, hasarlı metalik altın yaprak (katman 2); yüzeyde yanardöner mor-grimsi kaplama ve mor renkli beyazımsı kaplama kesimleri. (E) Yaldız kesitinin polarize ışık mikroskobu imajı. Gri metalik folyonun (katman 1) sistemsiz yüzebir daha ve yaldızlı teneke ortasındaki (daireler) krater biçimindeki boşluklara dikkat edin. C. Cardell ve. Guerra, University of Granada, İspanya.

Su varlığının yanı sıra, altının nanoparçacık boyutuna parçalanması, altın yaldızların ne kadar gözenekli olduğuna ve alttaki kalaya yapışmasına da bağlı. Küçük çatlakların varlığı, kalay anot nazaranvi bakılırsarek oksitlenerek galvanik korozyonu tetikleyebilir. Kalay tarafınca açığa çıkarılan elektronlar, etkin olmayan bir elektrot nazaranvi bakılırsarek tepkiye girmeyen altına yanlışsız hareket ediyor.

Ancak kirlilik niçiniyle altın kısmen kirlendi. Oksijen eksikliği olan alanların mikro pullar halinde çözülmesiyle, altının yüzeyinde oksijen konsantrasyonunda farklılıklar oluştu. Yaldızların üretimi sırasında altının yanı sıra gümüşün de karışıma eklenmiş olması bu süreci hızlandırmaya yardımcı oldu.

bir hayli farklı indirgeyici unsur ile mikro pullardan global altın nanoparçacıkları üretilebilse de, muharrirler, klorür çözeltilerindeki kalay iyonlarının en mümkün sebep olduğunu düşünüyorlar. Süreci başlatan klor iyonlarının da muhtemelen denizden gelen tuzdan fazla hava kirliliğinin bir eseri olduğu düşünülüyor.
 
Üst