celikci
New member
Xkcd webcomic müellifi ve bilim habercisi Randall Munroe, “saçma var iseyımsal sorular” dediği mevzular üzerine iki kitap yazdı. Birinci “What If?” kitabında ele aldığı sıra dışı sorular içinde şu da vardı: “Bir bifteği yere düştüğünde pişmiş olması için hangi yükseklikten bırakmanız gerekir?”
Munroe bu soruya pek kapsamlı bir cevap verdi ancak bununla birlikte “çılgınca tahminini” denetim etmek için bir laboratuvar denebir daha gereksinim duyulacağına dikkat çekti. Artık bu deney yapıldı ve imgeleri yayınlandı.
Deney, atmosferde yüksek süratle hareket eden bir objenin, ön kenardaki hava sıkışması niçiniyle muazzam bir ısınmaya maruz kalacağı gerçeğine dayanıyor. Fakat verilen yanıta göre bu türlü bir biftek pişirmeniz aslında mümkün değil. Oluşan yüksek ısıya karşın, bir biftek pişirmek için seçebileceğiniz en berbat yollardan biri olabilir.
Göktaşları Dünya’ya gelirken bu olayın bir örneği çoğunlukla yaşanıyor. Dış katmanları ısınır ve yanar, sonuç olarak yere ulaşan şey soğuk kalır. Birebir şey biftekte de geçerli. Munroe, dış katmanların yüksek süratte dağılacağını ve yırtılacağını var iseydı. Mach 5’te (ses suratının beş katı) süratle ilerleyen bir biftek kelam konusu olduğunda, sıkıştırma onu yakacak ve ezecek, fakat içi çiğ kalacaktır.
Munroe “Bu simülasyon için, daha düşük süratlerde bir çeşit girdap dökülmesinin aykırı takla attığını, hipersonik süratlerde ise yarı kararlı bir global biçime dönüştüğünü var iseyıyorum. Lakin, bu çılgın bir kestirimden yalnızca biraz daha fazlasıdır. Bu hususta daha yeterli bilgi elde etmek için hipersonik bir rüzgar tüneline bir biftek koyarsanız, lütfen bana görüntüyü gönderin” diye yazmıştı.
Görünüşe nazaran biri tam da bunu yaptı. Tom Fisher ve Thomas Rees, İngiltere’deki Manchester Üniversitesi’nde hipersonik ısı transferini araştırıyorlardı ve deneyi yapmaya karar verdiler. İngiliz süpermarket zinciri Sainsbury’den aldıkları “21 günlük olgunlaştırılmış dana biftek” kullandılar ve Mach 5’te bir rüzgar tüneline yerleştirdiler.
Munroe’nun sonuçta oluşacak yumuşaklığa yaklaşımı yanlış değildi ve hipersonik rüzgarları gösteren Schlieren görüntülemesinde açıkça görülebiliyor. Termal kameralar, bifteğin dışının nitekim de nasıl kavrulduğunu ve patladığını, iç kısmının ise soğuk kaldığını gösteriyor.
Munroe bu soruya pek kapsamlı bir cevap verdi ancak bununla birlikte “çılgınca tahminini” denetim etmek için bir laboratuvar denebir daha gereksinim duyulacağına dikkat çekti. Artık bu deney yapıldı ve imgeleri yayınlandı.
Deney, atmosferde yüksek süratle hareket eden bir objenin, ön kenardaki hava sıkışması niçiniyle muazzam bir ısınmaya maruz kalacağı gerçeğine dayanıyor. Fakat verilen yanıta göre bu türlü bir biftek pişirmeniz aslında mümkün değil. Oluşan yüksek ısıya karşın, bir biftek pişirmek için seçebileceğiniz en berbat yollardan biri olabilir.
Göktaşları Dünya’ya gelirken bu olayın bir örneği çoğunlukla yaşanıyor. Dış katmanları ısınır ve yanar, sonuç olarak yere ulaşan şey soğuk kalır. Birebir şey biftekte de geçerli. Munroe, dış katmanların yüksek süratte dağılacağını ve yırtılacağını var iseydı. Mach 5’te (ses suratının beş katı) süratle ilerleyen bir biftek kelam konusu olduğunda, sıkıştırma onu yakacak ve ezecek, fakat içi çiğ kalacaktır.
Munroe “Bu simülasyon için, daha düşük süratlerde bir çeşit girdap dökülmesinin aykırı takla attığını, hipersonik süratlerde ise yarı kararlı bir global biçime dönüştüğünü var iseyıyorum. Lakin, bu çılgın bir kestirimden yalnızca biraz daha fazlasıdır. Bu hususta daha yeterli bilgi elde etmek için hipersonik bir rüzgar tüneline bir biftek koyarsanız, lütfen bana görüntüyü gönderin” diye yazmıştı.
Görünüşe nazaran biri tam da bunu yaptı. Tom Fisher ve Thomas Rees, İngiltere’deki Manchester Üniversitesi’nde hipersonik ısı transferini araştırıyorlardı ve deneyi yapmaya karar verdiler. İngiliz süpermarket zinciri Sainsbury’den aldıkları “21 günlük olgunlaştırılmış dana biftek” kullandılar ve Mach 5’te bir rüzgar tüneline yerleştirdiler.
Munroe’nun sonuçta oluşacak yumuşaklığa yaklaşımı yanlış değildi ve hipersonik rüzgarları gösteren Schlieren görüntülemesinde açıkça görülebiliyor. Termal kameralar, bifteğin dışının nitekim de nasıl kavrulduğunu ve patladığını, iç kısmının ise soğuk kaldığını gösteriyor.