celikci
New member
Kör edici bir ışık, melekler, tüm hayatın gözlerinin önünden geçmesi… “Vefata yakın bir tecrübe” yaşayan (veya mevtten dönen) biriyle ya da hakkında konuştuğumuzda çoklukla bunlara benzeri şeylerle karşılaşıyoruz. Pekala lakin vefat tam olarak nedir; mevte yakın bir tecrübe gerçekte nasıl bir şey olabilir?
Bilimsel olarak, “ölüme yakın deneyim” teriminin net bir karşılığı yok. Örneğin, bir hudut bilimciye yahut ağır bakım tabibine, vefata yakın tecrübenin ne olduğunu yahut ne manaya geldiğini sorarsanız pek farklı yanıtlar alabilirsiniz.
Bu yüzden bir epey farklı disiplinden bilim insanları, mevtin tam olarak ne olduğuna ve “ölümden dönüşe” değinen yeni bir fikir birliği bildirisi yayınladılar. New York Bilimler Akademisi’nin kayıtlarında yayınlanan makale, vefatın bilimsel çalışmasına ait birinci hakemli kıymetlendirme olarak karşımıza çıkıyor.
21. yüzyıldaki “ölüm” yüz yıl evvelki vefatla tıpkı biçimde algılanmadığı için bu bildiri çok değerli bir vakitte geliyor.
Oxford Üniversitesi Future of Humanity (İnsanlığın Geleceği) Enstitüsü’nde araştırma nazaranvlisi olan Anders Sandberg, 2016’da “geri dönüşü olmayan bir biçimde ölmek teknolojiye bağlıdır” yazmıştı ve devam etmişti: “Uzun bir süre boyunca, teneffüs ve nabız eksikliği, resüsitasyon formları gelişene kadar mevtin ayırt edici özellikleri olarak kabul edildi. Günümüzde çok hipotermi, oksijen eksikliği, birkaç saat nabzı ve nefesi olmayan boğulan kurbanlar (şans ve birtakım ağır tıbbi müdahalelerle) hayata döndürülebilir. Nakil cerrahının masasındaysanız, kalbe sahip olmamak bile mevt değildir.”
Sandberg yeni makaleye dahil değil, lakin bahsin özünü net bir biçimde belirtiyor: Çağdaş tıp, vefat hakkındaki kanılarımızı büsbütün değiştirdi. hayatın bu en kozmik modülü hakkında ne kadar az şey bildiğimizi bu biçimdece öğrenmiş olduk.
Pekala lakin mevt tam olarak nedir?
NYU Grossman Tıp Okulu’nda Ağır Bakım ve Resüsitasyon Araştırması yöneticisi ve yeni makalenin başyazarı Sam Parnia yaptığı açıklamada, “Kalp durması kalp krizi değildir” diyor ve devam ediyor: “Bunun yerine, bir kişinin ölmesine niye olan bir hastalığın yahut olayın son kademesini temsil eder. Kardiyopulmoner resüsitasyonun (CPR) ortaya çıkışı bize mevtin mutlak bir durum olmadığını, daha fazla kimi insanlarda başladıktan daha sonra bile potansiyel olarak aksine çevrilebilecek bir müddetç olduğunu gösterdi.“
Hatta araştırmacılar, delillere nazaran ne fizyolojik ne de bilişsel süreçlerin “ölüm noktasında” bitmediğini ve bilimsel çalışmaların şimdiye kadar vefata yakın tecrübelerin gerçekliğini kanıtlayamamış olsa da, onları çürütemediğini belirtiyor.
Kayda kıymet olan şey, dünya çapındaki kültürlerden yüz milyonlarca sefer kaydedilmiş olan “ölüme yakın” tecrübelerin dengeli bir biçimde tıpkı temaları ve anlatıları takip etmesi. Dünya genelinde bakıldığında, vefata yakın tecrübeler, en evvel bedeninizden ayrılmış üzere hissetmeyi ve yüksek bir şuur hissine ve mevtin tanınmasına sahip olmayı içeriyor. daha sonrasında, hayatınız boyunca diğerlerine yönelik hareketlerinizin, niyetlerinizin ve kanılarınızın manalı ve gayeli bir tahlilini takip eden bir seyahat duygusu, akabinde da nihayet gerçek dünyaya (ve muhtemelen, hayli rahatlamış sıhhat gorevlilerine) dönmedilk evvel, “ev” üzere hissettiren bir yerde olduğunuzu hissetmeyi içeriyor.
Çağdaş bilim bize bu tecrübenin bir kısmı hakkında aslına bakarsanız fikir veriyor: Örneğin, elektroensefalografi çalışmaları, vefatla ilgili olarak gama aktivitesinin ve elektriksel yükselmelerin ortaya çıktığını göstermiştir – ekseriyetle artan farkındalıkla alakalı bir fenomen… Sona yaklaşanların hissettikleri “yüksek şuur halleri ve vefatı tanıma”nın sorumlusu bu olabilir. Gelecekteki araştırmalarla, Parnia ve meslektaşları, bir gün yanıtı kesin olarak öğrenebileceğimizi umuyor. Parnia “Öldüğümüzde ne olduğunu objektif ve bilimsel bir biçimde araştıran epeyce az çalışma var” dedi ve ekledi: “Makalemiz, insanlarda şuurun nasıl var olduğuna dair ilgi cazibeli görüşler sunuyor ve daha fazla araştırmanın önünü açabilir” diyor.
Parnia son olarak, “Mevtin bilimsel çalışmasını mümkün kılan şey, kalp durduğunda oksijen yoksunluğundan dakikalar daha sonra beyin hücrelerinin geri döndürülemez biçimde hasar görmemesidir. Bunun yerine, geçen saatler içerisinde ölüyorlar. Bu, bilim insanlarının mevtle ilgili olarak meydana gelen fizyolojik ve zihinsel olayları objektif olarak incelemesine müsaade veriyor” diyerek açıklamalarını tamamlıyor.
Bilimsel olarak, “ölüme yakın deneyim” teriminin net bir karşılığı yok. Örneğin, bir hudut bilimciye yahut ağır bakım tabibine, vefata yakın tecrübenin ne olduğunu yahut ne manaya geldiğini sorarsanız pek farklı yanıtlar alabilirsiniz.
Bu yüzden bir epey farklı disiplinden bilim insanları, mevtin tam olarak ne olduğuna ve “ölümden dönüşe” değinen yeni bir fikir birliği bildirisi yayınladılar. New York Bilimler Akademisi’nin kayıtlarında yayınlanan makale, vefatın bilimsel çalışmasına ait birinci hakemli kıymetlendirme olarak karşımıza çıkıyor.
21. yüzyıldaki “ölüm” yüz yıl evvelki vefatla tıpkı biçimde algılanmadığı için bu bildiri çok değerli bir vakitte geliyor.
Oxford Üniversitesi Future of Humanity (İnsanlığın Geleceği) Enstitüsü’nde araştırma nazaranvlisi olan Anders Sandberg, 2016’da “geri dönüşü olmayan bir biçimde ölmek teknolojiye bağlıdır” yazmıştı ve devam etmişti: “Uzun bir süre boyunca, teneffüs ve nabız eksikliği, resüsitasyon formları gelişene kadar mevtin ayırt edici özellikleri olarak kabul edildi. Günümüzde çok hipotermi, oksijen eksikliği, birkaç saat nabzı ve nefesi olmayan boğulan kurbanlar (şans ve birtakım ağır tıbbi müdahalelerle) hayata döndürülebilir. Nakil cerrahının masasındaysanız, kalbe sahip olmamak bile mevt değildir.”
Sandberg yeni makaleye dahil değil, lakin bahsin özünü net bir biçimde belirtiyor: Çağdaş tıp, vefat hakkındaki kanılarımızı büsbütün değiştirdi. hayatın bu en kozmik modülü hakkında ne kadar az şey bildiğimizi bu biçimdece öğrenmiş olduk.
Pekala lakin mevt tam olarak nedir?
NYU Grossman Tıp Okulu’nda Ağır Bakım ve Resüsitasyon Araştırması yöneticisi ve yeni makalenin başyazarı Sam Parnia yaptığı açıklamada, “Kalp durması kalp krizi değildir” diyor ve devam ediyor: “Bunun yerine, bir kişinin ölmesine niye olan bir hastalığın yahut olayın son kademesini temsil eder. Kardiyopulmoner resüsitasyonun (CPR) ortaya çıkışı bize mevtin mutlak bir durum olmadığını, daha fazla kimi insanlarda başladıktan daha sonra bile potansiyel olarak aksine çevrilebilecek bir müddetç olduğunu gösterdi.“
Hatta araştırmacılar, delillere nazaran ne fizyolojik ne de bilişsel süreçlerin “ölüm noktasında” bitmediğini ve bilimsel çalışmaların şimdiye kadar vefata yakın tecrübelerin gerçekliğini kanıtlayamamış olsa da, onları çürütemediğini belirtiyor.
Kayda kıymet olan şey, dünya çapındaki kültürlerden yüz milyonlarca sefer kaydedilmiş olan “ölüme yakın” tecrübelerin dengeli bir biçimde tıpkı temaları ve anlatıları takip etmesi. Dünya genelinde bakıldığında, vefata yakın tecrübeler, en evvel bedeninizden ayrılmış üzere hissetmeyi ve yüksek bir şuur hissine ve mevtin tanınmasına sahip olmayı içeriyor. daha sonrasında, hayatınız boyunca diğerlerine yönelik hareketlerinizin, niyetlerinizin ve kanılarınızın manalı ve gayeli bir tahlilini takip eden bir seyahat duygusu, akabinde da nihayet gerçek dünyaya (ve muhtemelen, hayli rahatlamış sıhhat gorevlilerine) dönmedilk evvel, “ev” üzere hissettiren bir yerde olduğunuzu hissetmeyi içeriyor.
Çağdaş bilim bize bu tecrübenin bir kısmı hakkında aslına bakarsanız fikir veriyor: Örneğin, elektroensefalografi çalışmaları, vefatla ilgili olarak gama aktivitesinin ve elektriksel yükselmelerin ortaya çıktığını göstermiştir – ekseriyetle artan farkındalıkla alakalı bir fenomen… Sona yaklaşanların hissettikleri “yüksek şuur halleri ve vefatı tanıma”nın sorumlusu bu olabilir. Gelecekteki araştırmalarla, Parnia ve meslektaşları, bir gün yanıtı kesin olarak öğrenebileceğimizi umuyor. Parnia “Öldüğümüzde ne olduğunu objektif ve bilimsel bir biçimde araştıran epeyce az çalışma var” dedi ve ekledi: “Makalemiz, insanlarda şuurun nasıl var olduğuna dair ilgi cazibeli görüşler sunuyor ve daha fazla araştırmanın önünü açabilir” diyor.
Parnia son olarak, “Mevtin bilimsel çalışmasını mümkün kılan şey, kalp durduğunda oksijen yoksunluğundan dakikalar daha sonra beyin hücrelerinin geri döndürülemez biçimde hasar görmemesidir. Bunun yerine, geçen saatler içerisinde ölüyorlar. Bu, bilim insanlarının mevtle ilgili olarak meydana gelen fizyolojik ve zihinsel olayları objektif olarak incelemesine müsaade veriyor” diyerek açıklamalarını tamamlıyor.