bencede
New member
‘Avrupa’nın Bahçesi’ denilen İspanya’da yaşanan kuraklık en çok zeytin üreticisini vurdu. Kuraklık niçiniyle ülkede yeşil alanların tükenmek üzere olduğu ve zeytinliklerin de kuruma tehlikesi ortasında olduğu belirtiliyor.
Güney İspanya’ya kadar uzanan zeytin ağaçlarıyla dolu verimli ovalar, bu ülkenin global zeytin yağı arzının yaklaşık yarısını tedarik ederek dünyanın en büyük zeytinyağı üreticisi olmasını sağladı. Lakin İspanya tarihinde kaydedilen en şiddetli kuraklık niçiniyle “yeşil altın” giderek daha seçkin rastlanır hale geliyor. Bu yılın rekoltesi şimdiden yaklaşık üçte bir oranında düştü ve hâlâ yağmur belirtisi yok.
İspanya’nın tüm yağ üretiminin yarısını yapan Jaén eyaletindeki Interóleo fabrikasında, zeytin yağları “İspanya’da üretilmiştir” etiketleri yapıştırılmak üzere konveyör bandından geçerek cam ve plastik şişelere püskürtülüyor. Fakat İngiltere dahil epey sayıda ülkeye ihracat yapan tesis, üretimin düştüğüne; meblağların yükseldiğine ve durumun global besin krizini şiddetlendirdiğine şahit oluyor. BBC News’ten Mark Lowen Endülüs’te yaşanan kuraklığı inceleyerek yazdı.
SON BİN 200 YILIN EN ŞİDDETLİ KURAKLIĞI
Francisco Elvira, sıcaktan kavrulmuş zeytinlikte ilerlerken neredeyse çıplak ağaçlardaki küçük meyveleri incelemek için duruyor. “Şunlara bak” diyor çaresizce ve şöyleki devam ediyor:
“Bu mevsimde hasada hazır zeytinlerle dolu olmaları gerekiyor ancak boşlar. Ve bu, önümüzdeki yıl süpermarketlerde satılacak olan zeytin yağını üreteceğimiz mahsül.”
İspanya için hayati kıymetteki dalın tehlikede olduğuna inanan kooperatif lideri Juan Gadeo, “Zeytin yağı alıcıları geçen yıla nazaran esasen üçte bir oranında daha fazla ödüyorlar – kuraklık fiyatları daha da artıracak” diyor ve ekliyor:
“Rekoltedeki düşüşle birlikte kimi emekçileri işten çıkarmak zorunda kalabiliriz. Ortamızda depresyon ve belirsizlik hissi hakim. Bir yılı daha bu biçimde geçirmemiz tam bir felaketle sonuçlanabilir.”
Son araştırmalar İber yarımadasının kimi kısımlarının son 1200 yılın en şiddetli kuraklığını yaşadığını gösteriyor ve tarım kesiminde de misal bir tablo var. İspanyol çiftçiler, Ukrayna savaşının tesiriyle ayçiçek yağı arzında yaşanan düşüşü dengelemek için yılın başından beri daha fazla ayçiçeği ekiyorlar. Lakin güneşe tapan bir çiçeğin de yağmurun kutsamasına muhtaçlığı var. Kuraklık yüzünden ne ayçekirdeği ne de yağı yetişiyor, yalnızca bir yığın buruşmuş ekin var.
‘YAĞMUR YAĞMAZSA EKİM YAPMANIN MANASI YOK’
Isabel Villegas, sıcaktan kavrulmuş tarlalarından meyyit ayçiçekleri koparırken bir daha ekim yapıp yapmayacağını şu sözlerle anlatıyor:
“Yıl sonuna kadar yağmur yağmazsa, daha fazla ekim yapmanın bir manası yok. Bu, hasat yapılmadan toprağa para gömmek üzere olur. Şimdilik yağmur yağması da beklenmiyor.”
Küresel Kuraklık Gözlemevi’nin yakın tarihindeki bir raporu, Avrupa’nın son 500 yılın en şiddetli kuraklığını yaşadığı kararınu paylaştı. Kıtadaki biroldukça ülke orman yangınları ve sıcak hava dalgalarıyla çaba ederken İspanya bilhassa bu iklim olaylarından berbat etkilendi.
Avrupa Orman Yangını Bilgi Sistemine göre, İspanya’da bu yıl 270 bin hektardan fazla alan yandı. Çok sıcaklık ve yağış eksikliği, İspanya’nın doğal su rezervlerinin düzeylerinde çarpıcı bir düşüşe yol açtı. Güneydeki Malaga yakınlarındaki Vinuela rezervuarı, kapasitesinin yüzde 10’unun biraz üzerinde. Ülkenin başka bölgelerinde ırmaklardaki su buharlaştıkça, uzun vakittir suların altında gömülü olan ortaçağ kıyı köyleri ortaya çıktı.
DENİZ SUYU ARITILARAK TARIM YAPILIYOR
İspanyol hükümeti su kıtlığı tahliline katkıda bulunması gayesiyle okyanus suyunu arıtan tesislerinin kapasitesini ve sayılarını artırıyor.
Almeria kıyı kasabasının yanındaki Campo de Dalias’ta, deniz suyunun pompalandığı mağaraya emsal tesise gdolayıldük. Çekilen suyun yarısının tuzu arıtılırken başka yarısı ek tuzu emmek için kullanılıyor ve etrafa ziyan vermeden okyanusa geri bırakılıyor. Tesis her gün 90 bin metreküp pak su üretiyor, lakin dört yıl ortasında bu ölçünün yaklaşık 130 bin metreküpe çıkarılması istendi.
Tesisin etrafındaki alanlar, meyve ve sebzelerin üretildiği seralarla çevrili. Arıtma tesisinde üretilen suyun yarısı buradaki mahsulleri sulamak için kullanılıyor. İspanya, Avrupa Birliği’ndeki öbür tüm ülkelerden daha fazla meyve ve zerzevat üretiyor. Birtakım bilim insanları bu üretimin sorunun bir kesimi olduğunu savunuyor:
“Akut su kıtlığı çağında, bu ülke artık ‘Avrupa’nın bahçesi’ olmayı kaldıramıyor.”
‘MEVCUT SU İDARESİ MODELİ SÜRDÜRÜLEMEZ’
Julia Martinez ülkenin su idaresi modelinin artık sürdürülemez olduğunu düşünüyor. Yeni Su Kültürü Vakfı’ndan Julia Martinez “İspanya’da ziraî sulama yapılan toplam alan ölçüsü son on yılda hem yasal tıpkı vakitte yasadışı olarak arttı” diyor. Martinez, ülkenin mevcut su idaresi modelinin sürdürülemez olduğuna inanıyor:
“Arazinin sulanması tüm su kaynaklarının yüzde 85’ini tüketiyor. Geriye kalan yüzde 15’lik kısım ile, kimileri daha yüksek evvelare sahip olan su muhtaçlıklarının tamamını karşılamak mümkün değil. Dengeyi değiştirmedikçe ırmaklarımızın durumunu güzelleştiremeyiz yahut iklim değişikliğine ahenk sağlayamayız.”
Çatlamış topraklar, kurumuş ırmaklar, kurumuş mahsuller: İspanya’nın varlıklı toprakları, insan faaliyetlerinden kaynaklanan iklim acil durumu niçiniyle fakirleşiyor. Bunun gezegenimize ve cebimize maliyeti giderek artıyor. Ve Endülüs’ün hoş fakat sıcaktan kavrulmuş ovalarında hala yağmur beklenmiyor.
Güney İspanya’ya kadar uzanan zeytin ağaçlarıyla dolu verimli ovalar, bu ülkenin global zeytin yağı arzının yaklaşık yarısını tedarik ederek dünyanın en büyük zeytinyağı üreticisi olmasını sağladı. Lakin İspanya tarihinde kaydedilen en şiddetli kuraklık niçiniyle “yeşil altın” giderek daha seçkin rastlanır hale geliyor. Bu yılın rekoltesi şimdiden yaklaşık üçte bir oranında düştü ve hâlâ yağmur belirtisi yok.
İspanya’nın tüm yağ üretiminin yarısını yapan Jaén eyaletindeki Interóleo fabrikasında, zeytin yağları “İspanya’da üretilmiştir” etiketleri yapıştırılmak üzere konveyör bandından geçerek cam ve plastik şişelere püskürtülüyor. Fakat İngiltere dahil epey sayıda ülkeye ihracat yapan tesis, üretimin düştüğüne; meblağların yükseldiğine ve durumun global besin krizini şiddetlendirdiğine şahit oluyor. BBC News’ten Mark Lowen Endülüs’te yaşanan kuraklığı inceleyerek yazdı.
SON BİN 200 YILIN EN ŞİDDETLİ KURAKLIĞI
Francisco Elvira, sıcaktan kavrulmuş zeytinlikte ilerlerken neredeyse çıplak ağaçlardaki küçük meyveleri incelemek için duruyor. “Şunlara bak” diyor çaresizce ve şöyleki devam ediyor:
“Bu mevsimde hasada hazır zeytinlerle dolu olmaları gerekiyor ancak boşlar. Ve bu, önümüzdeki yıl süpermarketlerde satılacak olan zeytin yağını üreteceğimiz mahsül.”
İspanya için hayati kıymetteki dalın tehlikede olduğuna inanan kooperatif lideri Juan Gadeo, “Zeytin yağı alıcıları geçen yıla nazaran esasen üçte bir oranında daha fazla ödüyorlar – kuraklık fiyatları daha da artıracak” diyor ve ekliyor:
“Rekoltedeki düşüşle birlikte kimi emekçileri işten çıkarmak zorunda kalabiliriz. Ortamızda depresyon ve belirsizlik hissi hakim. Bir yılı daha bu biçimde geçirmemiz tam bir felaketle sonuçlanabilir.”
Son araştırmalar İber yarımadasının kimi kısımlarının son 1200 yılın en şiddetli kuraklığını yaşadığını gösteriyor ve tarım kesiminde de misal bir tablo var. İspanyol çiftçiler, Ukrayna savaşının tesiriyle ayçiçek yağı arzında yaşanan düşüşü dengelemek için yılın başından beri daha fazla ayçiçeği ekiyorlar. Lakin güneşe tapan bir çiçeğin de yağmurun kutsamasına muhtaçlığı var. Kuraklık yüzünden ne ayçekirdeği ne de yağı yetişiyor, yalnızca bir yığın buruşmuş ekin var.
‘YAĞMUR YAĞMAZSA EKİM YAPMANIN MANASI YOK’
Isabel Villegas, sıcaktan kavrulmuş tarlalarından meyyit ayçiçekleri koparırken bir daha ekim yapıp yapmayacağını şu sözlerle anlatıyor:
“Yıl sonuna kadar yağmur yağmazsa, daha fazla ekim yapmanın bir manası yok. Bu, hasat yapılmadan toprağa para gömmek üzere olur. Şimdilik yağmur yağması da beklenmiyor.”
Küresel Kuraklık Gözlemevi’nin yakın tarihindeki bir raporu, Avrupa’nın son 500 yılın en şiddetli kuraklığını yaşadığı kararınu paylaştı. Kıtadaki biroldukça ülke orman yangınları ve sıcak hava dalgalarıyla çaba ederken İspanya bilhassa bu iklim olaylarından berbat etkilendi.
Avrupa Orman Yangını Bilgi Sistemine göre, İspanya’da bu yıl 270 bin hektardan fazla alan yandı. Çok sıcaklık ve yağış eksikliği, İspanya’nın doğal su rezervlerinin düzeylerinde çarpıcı bir düşüşe yol açtı. Güneydeki Malaga yakınlarındaki Vinuela rezervuarı, kapasitesinin yüzde 10’unun biraz üzerinde. Ülkenin başka bölgelerinde ırmaklardaki su buharlaştıkça, uzun vakittir suların altında gömülü olan ortaçağ kıyı köyleri ortaya çıktı.
DENİZ SUYU ARITILARAK TARIM YAPILIYOR
İspanyol hükümeti su kıtlığı tahliline katkıda bulunması gayesiyle okyanus suyunu arıtan tesislerinin kapasitesini ve sayılarını artırıyor.
Almeria kıyı kasabasının yanındaki Campo de Dalias’ta, deniz suyunun pompalandığı mağaraya emsal tesise gdolayıldük. Çekilen suyun yarısının tuzu arıtılırken başka yarısı ek tuzu emmek için kullanılıyor ve etrafa ziyan vermeden okyanusa geri bırakılıyor. Tesis her gün 90 bin metreküp pak su üretiyor, lakin dört yıl ortasında bu ölçünün yaklaşık 130 bin metreküpe çıkarılması istendi.
Tesisin etrafındaki alanlar, meyve ve sebzelerin üretildiği seralarla çevrili. Arıtma tesisinde üretilen suyun yarısı buradaki mahsulleri sulamak için kullanılıyor. İspanya, Avrupa Birliği’ndeki öbür tüm ülkelerden daha fazla meyve ve zerzevat üretiyor. Birtakım bilim insanları bu üretimin sorunun bir kesimi olduğunu savunuyor:
“Akut su kıtlığı çağında, bu ülke artık ‘Avrupa’nın bahçesi’ olmayı kaldıramıyor.”
‘MEVCUT SU İDARESİ MODELİ SÜRDÜRÜLEMEZ’
Julia Martinez ülkenin su idaresi modelinin artık sürdürülemez olduğunu düşünüyor. Yeni Su Kültürü Vakfı’ndan Julia Martinez “İspanya’da ziraî sulama yapılan toplam alan ölçüsü son on yılda hem yasal tıpkı vakitte yasadışı olarak arttı” diyor. Martinez, ülkenin mevcut su idaresi modelinin sürdürülemez olduğuna inanıyor:
“Arazinin sulanması tüm su kaynaklarının yüzde 85’ini tüketiyor. Geriye kalan yüzde 15’lik kısım ile, kimileri daha yüksek evvelare sahip olan su muhtaçlıklarının tamamını karşılamak mümkün değil. Dengeyi değiştirmedikçe ırmaklarımızın durumunu güzelleştiremeyiz yahut iklim değişikliğine ahenk sağlayamayız.”
Çatlamış topraklar, kurumuş ırmaklar, kurumuş mahsuller: İspanya’nın varlıklı toprakları, insan faaliyetlerinden kaynaklanan iklim acil durumu niçiniyle fakirleşiyor. Bunun gezegenimize ve cebimize maliyeti giderek artıyor. Ve Endülüs’ün hoş fakat sıcaktan kavrulmuş ovalarında hala yağmur beklenmiyor.