Alfabeyi kullanan en eski tam cümle, bir bit tarağının üzerinde ortaya çıktı

celikci

New member
İsrail, Tel Lachish’te bulunan 3.700 yıllık fildişinden yapılmış bir tarak, modern alfabelerin atası kullanılarak yazılmış en eski tam cümle üzere görünen kimi işaretleri içeriyor. Yeni bir araştırmaya göre cümleyi oluşturan harfler, alfabenin nasıl evrimleştiğine ve antik çağın seçkinlerinin kaygılarına dair bir epey bilgiyi ortaya çıkarıyor.

Günümüzde alfabe olarak algıladığımız ve vakit içinde daha soyut hale gelen sözlerin fotoğraflı temsilleriyle başlayan sistemi birinci kere kullananlar, genel kanının bilakis eski Mısırlılar yahut Mezopotamyalılar değildi. Çağdaş Avrupa ve Arap yazılarında kullanılan harflerin kökenlerini sağladığı düşünülen, aslında Kenan lisanları ve Kenan alfabesiydi. Tarak üstündeki cümle de bu alfabeyle yazılmış.

Tel Lachish tarağındaki yazının inceliği, bu biçimdelar Kenan lisanında okuryazarlığın evvelde iddia edilenden daha yaygın olabileceğini gösteriyor.


Taraktaki 17 sembolünün yolları, araştırmacıların, antik kentin hayli daha genç bir katmanında olmasına karşın, yaşının 3.700 olduğunu iddia etmelerine sebep oldu. Araştırmacıların sözler için yaptıkları çeviriye göre üzerinde yazan şey şuydu: “Bu diş, saç ve sakal bitlerini kökünden söküp atsın.” Bu çevirinin gerçek olduğunu var iseyarsak, açıkça, bu biçimdelar sözler, harfleri fazlaca daha verimli bir biçimde kullanılıyordu. Yazıların kil, kemik yahut fil dişi üzerinde itinayla çizilmeleri gerektiği düşünülürse bunun niçinini kestirim edebiliriz.

Ayrıca bu tarak, bölgede keşfedilen ve bir objenin sahibine atıfta bulunmak yerine, emeline ait birinci yazıt olarak öne çıkıyor.

Kudüs İbrani Üniversitesi’nden Profesör Yosef Garfinkel yaptığı açıklamada, “Bu, İsrail’de Kenan lisanında bulunan birinci cümledir” dedi ve ekledi: “Suriye’de Ugarit’te Kenanlılar var fakat onlar bugüne kadar kullanılan alfabeyle değil, farklı bir alfabeyle yazıyorlar.


Posta pulu büyüklüğündeki tarak hasar görmüş ve dişlerinin birçoklarını kaybetmiş durumda. Lakin bir tarafta altı kalın, öteki tarafında 14 daha ince çıkıntı bulunuyor. Daha büyük dişlerin saç ve sakaldaki düğümleri çözmek için kullanıldığı, daha küçük dişlerin ise bitleri ve yumurtaları temizleyebildiği düşünülüyor.

Daha yazı fark edilmedilk evvel, tarak bize o devirde Orta Doğu’daki ömür hakkında aslına bakarsanız bilgiler veriyordu. Fildişinden yapılan her şey, Afrika’dan ithal edilmesi gereken lüks bir eşya olurdu. Bitlerin en az 10.000 yıldır insanlığın başına bela olduğu biliniyor ve tarak, onların zenginler için bile bir sorun olduğunu kanıtlıyordu.
 
Üst