bencede
New member
Aracımız olsun olmasın akaryakıttaki artışlar hepimizin hayatını zorlaştırıyor. Aracı olanlar için esasen epeyce önemli bir yük haline geldi akaryakıt almak. Aracı olmayanlar için de artan akaryakıt fiyatları ulaştırma maliyetlerindeki artış demek. Ulaştırma maliyetlerindeki artış da direkt başta besin olmak üzere tüm mamüllerin fiyatlarının artmasına niye oluyor.
Bu köşeyi takip eden okurlarımız bilirler. Akaryakıt fiyatlarındaki artışta üç temel konu olduğunu daha evvel de tekraren yazdım. Birinci konu dünyadaki petrol fiyatları. İkincisi petrol ithalatçısı olduğumuz için Dolar’ın TL karşısındaki pahası. Üçüncüsü ise vergiler.
Dünyadaki petrol fiyatları esasen 2021 yılının ikinci yarısından beri üst hakikat gidiyordu. Rusya-Ukrayna savaşı da bunun üzerine tüy dikti. Dolar/TL’deki durum da esasen hepimizin malumu. Başka ikisini bir kenara bırakıp bugün biraz vergi kısmına bakalım istedim.
Evvel fiyatlara bir bakalım.
öncedenki akşam gelen son artırımla bir arada İstanbul’da bir litre akaryakıtın fiyatı 19,80 TL oldu. Motorinin fiyatı da 23,60 TL’ye yükseldi. Aklınızı epeyce karıştırmamak için yalnızca özel tüketim vergisi (KDV) ve katma bedel vergisi (KDV) üzerinden bir hesap yapmak istedim.
Biliyorsunuz akaryakıtta ÖTV oranları maktu olarak belirleniyor. Yani oran olarak değil litre başına bir vergi konuyor. Yani bir araç sahibi bir litre akaryakıt aldığında ödediği 19,80 TL’nin içerisinde 2,52 TL ÖTV ödüyor. Motorinde ÖTV ise 2,05 TL! Buradaki püf noktası ise şu. Dünyada petrol fiyatlarındaki değişim, Dolar/TL’deki değişim ne olursa olsun vergi ölçüsü sabit kalıyor. Bu ölçüsü değiştirebilecek tek öge ise devlet!
Hakikaten geçtiğimiz yılsonuna kadar akaryakıt ve motorinde fiyatlar fazlaca arttığında, devlet bu ÖTV gelirinden vazgeçerek fiyat artışlarının tüketiciye daha hudutlu yansımasına yönelik adımlar atabiliyordu.
En son pompa fiyatı oluşurken ÖTV’li akaryakıt fiyatının üzerine bir de KDV ekleniyor. KDV ise oran olarak uygulanan bir vergi ve akaryakıtta bu oran yüzde 18! Bu verginin oran olarak uygulanan bir vergi olmasından ötürü eserin ÖTV eklenen fiyatına akaryakıt istasyonlarında bir de yüzde 18 vergi eklenerek pompa fiyatı bulunuyor. Bu da natürel gelen her fiyat artışını daha da artırıyor.
Başınız karışmasın diye bir örnekle sıradanleştireyim.
Diyelim ki bir litre akaryakıt 10 TL’ye mal olsun. Bu maliyetten bağımsız olarak ÖTV 2,52 TL! ÖTV’li fiyat 12,52 TL oluyor. Satış fiyatı ise bu fiyatın yüzde 18’i olan KDV de eklenerek bulunuyor. Yani bu durumda KDV 2,25 TL oluyor. 10 TL’lik akaryakıta vergiler eklendiğinde 14,77 TL ödemiş oluyorsunuz.
Şayet ki petrol fiyatları artar ya da Dolar/TL artarsa akaryakıtın maliyeti artıyor. Üstteki örnek üzerinden bir daha diyelim ki yüzde 10 artmış olsun maliyet! Bu durumda akaryakıtın maliyeti 10 TL iken 11 TL’ye çıkıyor. Bakalım pompa fiyatında artış bir daha 1 TL’mi?
ÖTV sabit. Yani bir daha 2,52 TL. ÖTV’li fiyat 12,52’den 13,52’e çıkıyor. Burada değişim birebir tıpkı. KDV ise bu yeni ÖTV’li fiyatın yüzde 18’i olarak hesaplanacak. 13,52 TL’nin yüzde 18’i 2,43 TL oluyor. Akaryakıtın pompa satış fiyatı ise bu hesapla 14,77’den 15,95 TL’ye çıkıyor. Gördüğünüz üzere artış 1 TL’nin üzerinde!
niye zira KDV oran olarak uygulanıyor.
Yani gelen her artırıma bir artırım da devlet vergi artırımı yapmış oluyor.
***
Pandemi devri öncesinde ve sırasında sık sık yapılan ÖTV indirimlerinin de artık gündemde olmadığını üstte size hatırlatmıştım. Zira devletimizin birfazlaca sarfiyatı var.
örneğin döviz sıçramasın diye uygulamaya koyulan kur muhafazalı mevduat sisteminin masrafları. Daha evvelki bir yazıda hesaplamıştım tahminen hatırlarsınız. KKM’nin uygulamaya başladığı birinci 10 günde 100 milyar TL civarında sisteme bir kaynak girişi olmuştu. Kurdaki artış niçiniyle benim hesabıma nazaran Hazine’ye KKM uygulamasının birinci 10 gününün maliyeti 20 milyar TL civarında.
Yani faiz sebep enflasyon sonuç deneyinin öncü maliyeti bu!
KKM’nin başladığı tarihten bir gün evvel ise akaryakıttaki ÖTV hem akaryakıtta birebir vakitte motorinde sıfıra inmişti ve KKM ile şimdi birebir günde bir daha arttırılmıştı.
Çok yeterli denk gelmiş değil mi?
niye bu biçimde diyorum söyleyeyim.
KKM’nin ve akaryakıtta bir daha ÖTV’nin alınmaya başladığı 24 Aralık 2021 gününden bu yana devletin akaryakıttan topladığı vergi de yaklaşık 20 milyar TL’nin biraz üzerinde de ondan.
Kelamın özüne geleyim.
Devleti yönetenler “zihni sinir” projelerini denemeye kalkmasalardı KKM diye bir şeye gerek olmayacaktı. Tahminen de devlet de bu tip israf harcamaları yapmamış olsaydı akaryakıtta tüm dünyada fiyatların arttığı şu devirde vatandaşına bir nefes alanı açabilecekti.
Açsaydı ne mi olacaktı?
Litre fiyatı bugün 19,80 TL olan akaryakıtı 14,25 TL’ye ve 23,60 TL olan motorinin litresini de 17,94 TL’ye alabilecektik.
İşte bu biçimde iktidar sözcülerinin dünyadaki krizden etkileniyoruz cümlesi de daha manalı olabilecekti.
Lakin kendileri kabul etmek istemeseler de bu hesaba baktığımızda boşuna konuşuyorlar!
Bu köşeyi takip eden okurlarımız bilirler. Akaryakıt fiyatlarındaki artışta üç temel konu olduğunu daha evvel de tekraren yazdım. Birinci konu dünyadaki petrol fiyatları. İkincisi petrol ithalatçısı olduğumuz için Dolar’ın TL karşısındaki pahası. Üçüncüsü ise vergiler.
Dünyadaki petrol fiyatları esasen 2021 yılının ikinci yarısından beri üst hakikat gidiyordu. Rusya-Ukrayna savaşı da bunun üzerine tüy dikti. Dolar/TL’deki durum da esasen hepimizin malumu. Başka ikisini bir kenara bırakıp bugün biraz vergi kısmına bakalım istedim.
Evvel fiyatlara bir bakalım.
öncedenki akşam gelen son artırımla bir arada İstanbul’da bir litre akaryakıtın fiyatı 19,80 TL oldu. Motorinin fiyatı da 23,60 TL’ye yükseldi. Aklınızı epeyce karıştırmamak için yalnızca özel tüketim vergisi (KDV) ve katma bedel vergisi (KDV) üzerinden bir hesap yapmak istedim.
Biliyorsunuz akaryakıtta ÖTV oranları maktu olarak belirleniyor. Yani oran olarak değil litre başına bir vergi konuyor. Yani bir araç sahibi bir litre akaryakıt aldığında ödediği 19,80 TL’nin içerisinde 2,52 TL ÖTV ödüyor. Motorinde ÖTV ise 2,05 TL! Buradaki püf noktası ise şu. Dünyada petrol fiyatlarındaki değişim, Dolar/TL’deki değişim ne olursa olsun vergi ölçüsü sabit kalıyor. Bu ölçüsü değiştirebilecek tek öge ise devlet!
Hakikaten geçtiğimiz yılsonuna kadar akaryakıt ve motorinde fiyatlar fazlaca arttığında, devlet bu ÖTV gelirinden vazgeçerek fiyat artışlarının tüketiciye daha hudutlu yansımasına yönelik adımlar atabiliyordu.
En son pompa fiyatı oluşurken ÖTV’li akaryakıt fiyatının üzerine bir de KDV ekleniyor. KDV ise oran olarak uygulanan bir vergi ve akaryakıtta bu oran yüzde 18! Bu verginin oran olarak uygulanan bir vergi olmasından ötürü eserin ÖTV eklenen fiyatına akaryakıt istasyonlarında bir de yüzde 18 vergi eklenerek pompa fiyatı bulunuyor. Bu da natürel gelen her fiyat artışını daha da artırıyor.
Başınız karışmasın diye bir örnekle sıradanleştireyim.
Diyelim ki bir litre akaryakıt 10 TL’ye mal olsun. Bu maliyetten bağımsız olarak ÖTV 2,52 TL! ÖTV’li fiyat 12,52 TL oluyor. Satış fiyatı ise bu fiyatın yüzde 18’i olan KDV de eklenerek bulunuyor. Yani bu durumda KDV 2,25 TL oluyor. 10 TL’lik akaryakıta vergiler eklendiğinde 14,77 TL ödemiş oluyorsunuz.
Şayet ki petrol fiyatları artar ya da Dolar/TL artarsa akaryakıtın maliyeti artıyor. Üstteki örnek üzerinden bir daha diyelim ki yüzde 10 artmış olsun maliyet! Bu durumda akaryakıtın maliyeti 10 TL iken 11 TL’ye çıkıyor. Bakalım pompa fiyatında artış bir daha 1 TL’mi?
ÖTV sabit. Yani bir daha 2,52 TL. ÖTV’li fiyat 12,52’den 13,52’e çıkıyor. Burada değişim birebir tıpkı. KDV ise bu yeni ÖTV’li fiyatın yüzde 18’i olarak hesaplanacak. 13,52 TL’nin yüzde 18’i 2,43 TL oluyor. Akaryakıtın pompa satış fiyatı ise bu hesapla 14,77’den 15,95 TL’ye çıkıyor. Gördüğünüz üzere artış 1 TL’nin üzerinde!
niye zira KDV oran olarak uygulanıyor.
Yani gelen her artırıma bir artırım da devlet vergi artırımı yapmış oluyor.
***
Pandemi devri öncesinde ve sırasında sık sık yapılan ÖTV indirimlerinin de artık gündemde olmadığını üstte size hatırlatmıştım. Zira devletimizin birfazlaca sarfiyatı var.
örneğin döviz sıçramasın diye uygulamaya koyulan kur muhafazalı mevduat sisteminin masrafları. Daha evvelki bir yazıda hesaplamıştım tahminen hatırlarsınız. KKM’nin uygulamaya başladığı birinci 10 günde 100 milyar TL civarında sisteme bir kaynak girişi olmuştu. Kurdaki artış niçiniyle benim hesabıma nazaran Hazine’ye KKM uygulamasının birinci 10 gününün maliyeti 20 milyar TL civarında.
Yani faiz sebep enflasyon sonuç deneyinin öncü maliyeti bu!
KKM’nin başladığı tarihten bir gün evvel ise akaryakıttaki ÖTV hem akaryakıtta birebir vakitte motorinde sıfıra inmişti ve KKM ile şimdi birebir günde bir daha arttırılmıştı.
Çok yeterli denk gelmiş değil mi?
niye bu biçimde diyorum söyleyeyim.
KKM’nin ve akaryakıtta bir daha ÖTV’nin alınmaya başladığı 24 Aralık 2021 gününden bu yana devletin akaryakıttan topladığı vergi de yaklaşık 20 milyar TL’nin biraz üzerinde de ondan.
Kelamın özüne geleyim.
Devleti yönetenler “zihni sinir” projelerini denemeye kalkmasalardı KKM diye bir şeye gerek olmayacaktı. Tahminen de devlet de bu tip israf harcamaları yapmamış olsaydı akaryakıtta tüm dünyada fiyatların arttığı şu devirde vatandaşına bir nefes alanı açabilecekti.
Açsaydı ne mi olacaktı?
Litre fiyatı bugün 19,80 TL olan akaryakıtı 14,25 TL’ye ve 23,60 TL olan motorinin litresini de 17,94 TL’ye alabilecektik.
İşte bu biçimde iktidar sözcülerinin dünyadaki krizden etkileniyoruz cümlesi de daha manalı olabilecekti.
Lakin kendileri kabul etmek istemeseler de bu hesaba baktığımızda boşuna konuşuyorlar!