Fay nedir, fay çizgisi çeşitleri nelerdir? Türkiye’de kaç tane fay sınırı var?

Beykozlu

New member
Yer kabuğunu oluşturan levhaların hareketleri kararı oluşan gerilme ve sıkışmalar, yer kabuğunun birtakım kısımlarında yüzseneler boyunca güç biriktirir. Bu güçler vakit zaman ortaya çıkar. Yer kabuğundaki bu hareketli bölümlere fay ismi verilir.

Birbirlerinin hareketini engelleyen levhalar içinde sürtünme başlar. Levhaların birbirlerine sürtünmesi sırasında, büyük kaya kütlelerinin içinde kalan “fay” ismini verdiğimiz zayıf yerler zorlanırlar ve buralarda gerilme gücü birikir.

Zorlanma ve sürtünmenin tesiriyle kısa bir vakit içerisinde epey şiddetli bir kırılma ve hareket ortaya çıkar. Oluşan birinci harekete “deprem” (ana şok), şiddetli sarsıntının tesiriyle o bölgedeki yer kabuğunun zayıf öbür kısımlarının kırılmasına da “artçı depremler” (artçı şoklar) denir.

TÜRKİYE’DE KAÇ TANE FAY ÇİZGİSİ VAR?

Jeolojik olarak en etkin zelzele jenerasyonu üzerinde yer alan Türkiye’de; Kuzey Anadolu Fay Çizgisi, Doğu Anadolu Fay Çizgisi ve Batı Anadolu Fay Çizgisi olmak üzere 3 adet fay sınırı bulunmaktadır.


FAY CİNSLERİ NELERDİR?

Dogrultu Atımlı Fay


Bu çeşit fay düzlemleri, yeryüzünde 90 dereceye yakın dik bir pozisyonda olan ve yerin içine yanlışsız hafifçeçe eğimlenen sırf yatay atımın oluşturduğu yanal atımlı faylardır. Bu faylar, atımlarina öre sağ ya da sol taraflı olabilirler. Kuzey Anadolu Fayı, sağ; Doğu Anadolu Fayı ise sol istikametli doğrultu atımlı faylardır.

Normal Atımlı Fay

Bu tıp faylarda fay düzleminin bir tarafındaki blok yükselirken öbür tarafındaki düşerek uzaklaşır. Burada hareket bir daha nispi olarak gelişmektedir. Bir diğer değişle, bir blok yükselirken oburu yerinde durabilir yada bir taraf yerinde dururken öteki taraf düşebilir. Örneğin; 1970 Gediz ve 1995 Dinar zelzelesi ile ilgili faylar bu çeşitten olağan atımlı faylardır.

Ters Atımlı Fay

Bu cins faylar da düşey atımlı faylar olup, sadece fay düzlemi boyunca hareket eğim tarafına bakılırsa zıt tarafta olmakta ve bloklar birbirine bakılırsa yaklaşmaktadır. Örneğin; 1975 Lice zelzelesi ile ilgili faylar aksi atımlı faylardır.

Verev (Oblik) Atımlı Fay

Fay düzlemi boyunca ortaya çıkan hareketin hem düşey birebir vakitte yatay istikamette olduğu faylardır.
 
Üst